Mùn hữu cơ là gì

#20 [NNHC] Sự Quan Trọng Của Chất Hữu Cơ Và Mùn Trong Đất Canh Tác Nông Nghiệp

Đất đóng vai trò quyết định trong canh tác nông nghiệp. Đất màu mỡ, phù hợp với cây trồng thì cây mới phát triển tươi tốt, cho năng suất và chất lượng cao. Các yếu tố để đánh giá đất canh tác nông nghiệp thường là: độ phì, mùn, chất hữu cơ, hệ vi sinh vật,

Vậy, trong những yếu tố trên, mùn và chất hữu cơ đóng vai trò gì và có ảnh hưởng đến cũng như cây trồng như thế nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé.

1. Chất hữu cơ

1.1. Chất hữu cơ trong đất là gì

Chất hữu cơ là yếu tố chủ yếu giúp phân biệt đá mẹ và đất. Tính chất và số lượng các chất hữu cơ trong đất có tác động lớn đến quá trình hình thành đất, là yếu tố quyết định các đặc tính hóa, lý, sinh và độ phì nhiêu của đất. Có thể chia các loại chất hữu cơ trong đất thành 2 phần:

• Chất hữu cơ chưa bị phân giải: vẫn còn nguyên hình thể như rễ, thân, lá cây, xác động vật.
• Chất hữu cơ phân giải:bao gồm mùn và các hợp chất khác.

1.2. Nguồn gốc chất hữu cơ trong đất

Trong tự nhiên, nguồn chất hữu cơ duy nhất của đất là tàn tích sinh vật như xác các loài động, thực vật và vi sinh vật. Trong canh tác nông nghiệp, còn có một nguồn bổ sung chất hữu cơ cho đất khác là phân hữu cơ.

1.3. Quá trình tổng hợp chất hữu cơ trong đất

Quá trình tổng hợp chất hữu cơ trong đất là quá trình biến hóa xác hữu cơ thành mùn và chất hữu cơ. Đây là một quá trình phức tạp, có sự tham gia trực tiếp của một vào loại động vật, hệ vi sinh vật, không khí và nước.

Cụ thể, xác động, thực vật trên đất hoặc trong các tầng đất được vi sinh vật tác động làm mất đi cấu tạo, hình dạng vốn có, phân giải thành những hoạt chất dễ hòa tan. Một phần các hoạt chất này sẽ được khoáng hóa hoàn toàn, tạo thành nước, một số loại ký và các hợp chất khoáng đơn giản chứa nhiều chất dinh dưỡng cung cấp cho lớp thực vật. Một phần khác sẽ được hệ vi sinh vật xử lý để tổng hợp protein, gluxit , lipit và một số hợp chất hữu cơ khác để nuôi cơ thể chúng. Sau khi vi sinh vật này chết lại được phân hủy tiếp. Phần còn lại sẽ được tổng hợp thành những chất hữu cơ đa phân tử, có cấu tạo phức tạp hay còn được gọi là chất mùn. Những chất mùn nãy vẫn có khả năng bị khoáng hóa.

Theo đó, xác hữu cơ vào đất sẽ được hai quá trình tác động. Đó là: quá trình mùn hóa xác hữu cơ và quá trình khoáng hóa xác hữu cơ. Hai quá trình này tồn tại song song, tùy vào khí hậu, điều kiện đất và thành phần xác sinh vật mà một trong hai quá trình trên chiếm ưu thế.

2. Mùn và quá trình mùn hóa

2.1. Mùn và quá trình mùn hóa là gì?

Mùn là hợp chất hữu cơ đa phân tử có cấu tạo phức tạp. Phân tử của mùn gồm nhiều đơn vị cấu tạo. Mỗi đơn vị cấu tạo lại có nhiều đơn vị nhỏ khác như nhân vòng, mạch nhánh. Các đơn vị này bao gồm nhiều nhóm định chức khác nhau và đều có tính axit.

Mùn hóa là quá trình tổng hợp các sản phẩm từ quá trình phân giải xác hữu cơ để hình thành hợp chất mùn.

2.2. Thành phần của mùn

Mùn gồm 2 phần:

Thành phần không tan: xác hữu cơ chưa phân giải và hợp chất humic

Thanh phần hoà tan: axit mùn như axit humic và axit fulvic.

• Axit Humic: không hoà tan trong nước và axit vô cơ, có thành phần nguyên tố chủ yếu là C, H, O, N. Tùy vào loại đất, thành phần hóa học của xác sinh vật, điều kiện mùn hoá và phương pháp tách acid humic mà hàm lượng các nguyên tố này khác nhau. Axit humic tồn tại ở dạng gel nhưng dễ bị phân tách thành dạng phân tử trong dung dịch kiềm. Vì có dạng gel nên axit humic có khả năng hấp thụ tốt. Axit humic có tính đệm cao nên đất giàu axit humic sẽ có độ pH cao hơn.
• Axit Fulvic: Là một loại axits mùn màu vàng, dễ tan trong nước, kiềm loãng hoặc axit. Giống với axit humic, axit fulvic có hàm lượng thành phần nguyên tố hóa học khác nhau ở những loại đất khác nhau. Axit fulvic hình thành do sự biến đổi từ axit humic hoặc từ quá trình mùn hóa xác hữu cơ.
• Hợp chất Humic: Là thành phần không hòa tan của mùn, bao gồm các axit mùn và có liên kết chặt chẽ với phần vô cơ trong đất. Humin là nhóm chứa nhiều hợp chất hữu cơ, được phân biệt nhờ tính chất không hòa tan trong cả môi trường axit và lẫn môi trường kiềm.

3. Vai trò của chất hữu cơ và mùn trong đất

3.1. Ðối với quá trình hình thành và tính chất đất

• Là yếu tố cơ bản phân biệt đất với đá mẹ. Sự tích lũy chất hữu cơ và mùn trong đất gắn liền với sự phát sinh đất.
• Là yếu tố hình thái quan trọng mà qua nó biết được độ phì nhiêu của đất.
• Chất hữu cơ và mùn cải thiện trạng thái kết cấu đất, ảnh hưởng đến toàn bộ tính chất vật lý của đất như tính thấm và giữ nước, nồng độ khí, hấp thu nhiệt và giữ nhiệt. Đất càng giàu chất hữu cơ và mùn thì các tính chất vật lý trên sẽ càng được cải thiện theo hướng có lợi cho việc trồng trọt thuận lợi cho cây trồng phát triển cũng như dễ dàng làm đất hơn.
• Chất hữu cơ xúc tiến các phản ứng hóa học trong đất, nâng cao điều kiện oxi hóa, gắn liền với sự di chuyển và phản ứng của các nguyên tố vô cơ. Do đó, chất hữu cơ giúp đất tăng khả năng hấp thu và giữ chất dinh dưỡng, đồng thời làm tăng tính đệm cho đất.

3.2.Cung cấp dinh dưỡng cho vi sinh vật và cây trồng

• Chất hữu cơ chứa nhiều nguyên tố dinh dưỡng như N, P, K, S, Ca, Mg và các nguyên tố đa, vi lượng, đặc biệt là N. Vì vậy chất hữu cơ vừa cung cấp dưỡng chất thường xuyên, vừa là nơi dự trữ dinh dưỡng lâu dài cho cây trồng cũng như vi sinh vật trong đất.
• Là nguồn cung CO2 lớn cho thực vật quang hợp.
• Chứa một vài chất có hoạt tính sinh học như chất sinh trưởng tự nhiên, men, vitamin, kích thích sự sinh trưởng và phát triển của bộ rễ, nâng cao tính thẩm thấu của màng tế bào trễ rễ, tổng hợp dinh dưỡng

3.3. Duy trì và bảo vệ đất

• Chất hữu cơ cung cấp một loạt hợp chất kháng sinh cho cây trồng chống lại sâu bệnh hại. Đất giàu mùn và chất hữu cơ là môi trường rất tốt để các vi sinh vật đất hoạt động.
• Tăng cường hoạt động phân giải của vi sinh vật, là chất xúc tác cho sự phân giải thuốc bảo vệ thực vật trong đất.
• Cố định và hạn chế các chất gây ô nhiễm trong đất, làm giảm khả năng ảnh hưởng của chất độc đối với thực vật

Phân gà hữu cơ Nhật Bản nhập khẩu 100% tốt cho đất và cây trồng

Qua đây, có thể thấy vai trò của chất hữu cơ và mùn trong đất là đặc biệt quan trọng. Nếu bà con không chọn được vùng đất giàu chất hữu cơ thì cũng có thể bổ sung chất hữu cơ bằng cách bón phân hữu cơ, phân vi sinh cho đất. Bà con có thể tham khảo các loại phân gà hữu cơ, phân hữu cơ khoáng tốt cho cây trồng của Công ty Đắc Việt công ty chuyên cung cấp phân hữu cơ nhật bản.

Để được tư vấn nhanh chóng, hãy gọi ngay số Hotline/Zalo: 09.6869.4544 hoặc liên hệ Website: phanhuuconhat.com nhé!