Những ngôn ngữ lập trình nào nên dùng để tạo trang web? Đây là một câu hỏi từ một bạn trên Hoovada - nền tảng hỏi và đáp chuyên nghiệp trên nhiều lĩnh vực khác nhau giúp giải đáp thắc mắc của mọi người.
Đáp án đến từ bạn Nguyễn Phúc - một thành viên của Hoovada sống tại TPHCM.
Việc tạo ra một trang web là không hề đơn giản. Bạn phải học nhiều loại ngôn ngữ lập trình khác nhau, đồng thời bạn cũng phải đảm bảo cho trang web của mình hoạt động mà không gặp bất cứ lỗi nào. Chưa kể bạn còn phải đảm bảo thêm phần thiết kế trang web sao cho trực quan nhất có thể nữa. Bởi vậy cho nên có nhiều trang web được lập nên và cho bạn sử dụng dịch vụ tạo trang web của mình, thông thường là với một khoản phí nào đó. Nhưng nếu bạn vẫn muốn tự mình thử sức tạo nên một trang web từ đầu thì bạn không nên bỏ qua bài viết này.
Về phần viết code của trang web thì được chia ra làm hai phần. Phần front-end được dùng để xử lý các dữ liệu ở bên phía người dùng, thường là giao diện của người dùng. Còn phần back-end được dùng để xử lý các dữ liệu từ phía máy chủ. Hai phần này bổ trợ lẫn nhau để tạo thành một thể thống nhất hoàn chỉnh. Ở đây mình sẽ nói về một số code thường dùng cho từng phần.
FRONT-END
1. HTML
Ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản - Hypertext Markup Language [HTML] là một ngôn ngữ máy tính tạo nên hầu hết các trang web và ứng dụng trực tuyến. Hypertext [siêu văn bản] là một văn bản được sử dụng để tham chiếu đến các phần văn bản khác, trong khi Markup Language [ngôn ngữ đánh dấu] là một chuỗi các dấu hiệu cung cấp cho máy chủ web thông tin về tài liệu như kiểu dáng và cấu trúc của tài liệu.
HTML không được coi là ngôn ngữ lập trình vì nó không thể tạo ra chức năng động. Thay vào đó người dùng có thể tạo và xây dựng các phần, đoạn văn và liên kết bằng cách sử dụng các phần tử, thẻ và thuộc tính.
2. CSS
Cascading Style Sheets [CSS] là ngôn ngữ dùng để tìm và định dạng các phần tử của ngôn ngữ đánh dấu như HTML. Trong khi HTML được sử dụng để cấu trúc tài liệu web [xác định những thứ như tiêu đề và đoạn văn, đồng thời cho phép bạn nhúng hình ảnh, video và các phương tiện khác], CSS chỉ định kiểu tài liệu của bạn — tất cả bố cục trang, màu sắc và phông chữ đều được xác định bởi CSS. Hãy coi HTML là nền tảng một ngôi nhà [mỗi ngôi nhà đều có một cái] và CSS là những lựa chọn thẩm mỹ của ngôi nhà đó [có sự khác biệt lớn giữa một ngôi nhà của địa chủ thời phong kiến và một ngôi nhà hiện đại của thế kỉ 21].
3. JavaScript
Bất cứ khi nào có cuộc thảo luận về phát triển web - có lẽ, 9/10 lần cái tên JavaScript xuất hiện trong cuộc thảo luận. Theo báo cáo hàng năm của các nền tảng phổ biến khác nhau như Stack Overflow và Octoverse - JavaScript là một trong những ngôn ngữ lập trình hàng đầu và được ưa thích nhất trong thế giới công nghệ. Một trong những lý do chính đằng sau đó là JavaScript có thể được sử dụng để phát triển Front-end lẫn Back-end. Ngôn ngữ này cung cấp cho bạn một số tính năng đáng chú ý để phát triển phụ trợ như Ngôn ngữ kịch bản trọng lượng nhẹ, Đánh máy động, Thông dịch, Hỗ trợ lập trình hướng đối tượng, Xác thực phía máy khách, Hỗ trợ cộng đồng lớn, và nhiều hơn nữa.
BACK-END
1. Python
Mặc dù Python khá nổi tiếng vì khả năng tương thích với các công nghệ tiên tiến như Machine learning, Internet vạn vật [IoT], Khoa học dữ liệu,…, ngôn ngữ lập trình phong phú này cũng được sử dụng rộng rãi và rất phù hợp để phát triển Web Back-end. Ngay cả một trong những gã khổng lồ của CNTT hàng đầu của thời điểm hiện tại là Google cũng phụ thuộc đáng kể vào Python và nó là một trong 3 ngôn ngữ chính được Google sử dụng [hai ngôn ngữ còn lại là Java và C ++]. Một trong những lợi thế lớn của việc sử dụng Python để phát triển web là bộ sưu tập thư viện tiêu chuẩn khổng lồ giúp công việc của các nhà phát triển tương đối dễ dàng và hiệu quả hơn. Các tính năng nổi bật và độc đáo bổ sung của Python như khả năng đọc mã tốt hơn. tích hợp dễ dàng hơn với các ngôn ngữ khác, hỗ trợ Lập trình GUI, tính di động và nhiều ngôn ngữ khác khiến nó trở thành ngôn ngữ được các nhà phát triển web ưa thích hơn.
2. Ruby
Ruby là một ngôn ngữ lập trình thông dịch đa dụng, hỗ trợ các mô hình lập trình khác nhau như lập trình thủ tục, chức năng và hướng đối tượng. Ngôn ngữ này đang được sử dụng rộng rãi để phát triển web trên toàn thế giới và rất được khuyến khích cho người mới bắt đầu để bắt đầu với phát triển web back-end vì nó tương đối dễ học. Giống như Python, Ruby cũng tập trung vào việc tăng năng suất của các nhà phát triển để cuối cùng đẩy nhanh quá trình phát triển web. Ngôn ngữ này hỗ trợ hầu hết mọi nền tảng chính như Windows, Mac và Linux. Ruby dựa trên nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau như Perl, Lisp, Eiffel, Ada,…. Nhập động và Đánh vịt, Thu thập rác tự động, Thư viện tiêu chuẩn lớn, Hành vi điều phối tùy chỉnh, Tính linh hoạt & Khả năng mở rộng, Quản lý gói tập trung thông qua RubyGems, v.v. là một số tính năng nổi bật đi kèm với Ruby.
3. PHP
PHP [hay Hypertext Preprocessor] đã tồn tại qua rất nhiều năm trong giới phát triển web. Ngôn ngữ kịch bản phía máy chủ mã nguồn mở này được tạo ra vào năm 1994 và được sử dụng đặc biệt để phát triển web. Vì nó là một ngôn ngữ thông dịch - nó cũng không yêu cầu trình biên dịch và nó cũng có thể chạy trên hầu hết mọi hệ điều hành chính như Windows, Linux, macOS, Unix, …. Nói về các tính năng phong phú của PHP thì có rất nhiều như dễ học, khả năng tương thích đa nền tảng, các tính năng OOP, hỗ trợ các cơ sở dữ liệu tiêu chuẩn khác nhau như MySQL, SQLite,…, cộng đồng hỗ trợ khổng lồ và nhiều cơ sở khác. Ngoài ra, PHP rất an toàn với tư cách là ngôn ngữ kịch bản phía máy chủ vì có nhiều hàm băm có sẵn trong PHP để mã hóa dữ liệu của người dùng. Đặc biệt, nếu bạn là người mới bắt đầu - bạn có thể chọn sử dụng PHP để phát triển web back-end.
4. Java
Java cũng là một ngôn ngữ lập trình thường dùng để phát triển web back-end. Ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng được sử dụng rộng rãi để phát triển các ứng dụng web quy mô doanh nghiệp cùng với sự phát triển của các ứng dụng android, ứng dụng máy tính để bàn, ứng dụng khoa học, v.v. Ưu điểm chính của việc sử dụng Java là nó hoạt động dựa trên nguyên tắc “Write Once Run Anywhere”, tức là mã Java đã biên dịch có thể được thực thi trên bất kỳ nền tảng nào hỗ trợ Java mà không cần biên dịch lại. Nói một cách cụ thể hơn, mã Java đầu tiên được biên dịch thành mã byte độc lập với máy và sau đó mã byte này chạy trên JVM bất kể cấu trúc bên dưới. Bên cạnh đó, Java hỗ trợ đa luồng cho phép thực thi đồng thời đa luồng để sử dụng CPU tối đa. Các tính năng bổ sung khác của Java là - độc lập với nền tảng, tuân theo các khái niệm OOP, thư viện mã nguồn mở phong phú, cấp phát bộ nhớ tự động & thu gom rác, tính di động,…
5 ngôn ngữ lập trình web phổ biến hiện nay bao gồm PHP, Python, Java, Javascript, C++. Mỗi loại sẽ có ưu hạn chế nhất định cũng như sự thích hợp với các loại website. Một số kiến thức về ngôn ngữ dùng trong lập trình webisite được iMarketing tổng hợp dưới đây sẽ cung cấp thêm cho bạn thông tin hữu ích. Trong thiết kế website có nhiều ngôn ngữ khác nhau, mỗi loại sẽ có sự phù hợp nhất định với từng loại web. Các ngôn ngữ này được cải tiến theo từng giai đoạn, cái mới tối ưu hơn sẽ được thay thế cho nền tảng cũ.
Thống kê cho thấy, các công ty thiết kế web hiện nay thường sử dụng 5 loại ngôn ngữ phổ biến sau:
PHP là ngôn ngữ lập trình được sử dụng nhiều nhất [khoảng 1/3 các trang web trên toàn thế giới đều sử dụng nền tảng PHP]. Mặc dù có hạn chế chỉ chạy trên ứng dụng web và mã nguồn không đẹp nhưng PHP lại sở hữu khá nhiều ưu điểm nổi bật:
- Việc cài đặt đơn giản và miễn phí bởi nó sử dụng mã nguồn mở [chạy được trên Apache hoặc IIS], đồng thời lại phổ biến hơn ASP
- Dễ học khi đã biết HTML, C
- Dựa vào XAMP [dễ cấu hình]
- Nhiều hệ thống CMS miễn phí dùng
- Đi cặp với mySQL
Nhìn chung, sử dụng PHP để lập trình web, bạn có thể tạo ra các website linh hoạt, khả năng tương tác và phản hồi tốt hơn.
Java là ngôn ngữ lập trình được sử dụng bởi 9 triệu developer, và hiện có đến 7 tỷ thiết bị trên toàn cầu đang chạy trên nền tảng này. Thậm chí, Java còn nằm trong danh sách 50 ngôn ngữ lập trình hàng đầu thế giới. Điểm khác biệt lớn nhất giữa Java và các ngôn ngữ khác chính là nó có khả năng biên dịch mã nguồn thành bytecode, trong khi số còn lại biên dịch sang mã máy.
Ngôn ngữ Java sở hữu các ưu điểm sau:
- Mã nguồn rõ ràng, tách biệt với giao diện HTML
- Tuy chạy chậm hơn PHP và ASP.NET nhưng được cải thiện tốt bằng hardware
- Visual Studio có thể sinh mã, tiết kiệm thời gian viết code
- Dễ học khi đã biết HTML, C+. Có thể dùng PHP, Ruby… để GUI
- Dựa vào XAMP + Tomcat plugin [dễ cấu hình]
- Đi cặp Oracle
- Hoạt động trên Linux, có thể trên IIS – Windows
- Tương thích trên mọi nền tảng, cấu pháp dùng mạch lạc và trong sáng
Năm 2017, Python đứng thứ 5 trong top 10 ngôn ngữ thiết kế web phổ biến nhất thế giới. Ngoài đặc điểm cấu trúc rõ ràng, cú pháp ngắn gọn, Python còn được đánh giá cao bởi các điểm sau:
- Tương thích với các nền tảng hệ điều hành UNIX, MS – DOS, Mac OS, Windows và Linix và các OS khác thuộc họ Unix
- Tốc độ xử lý nhanh, khả năng tạo ra chương trình đa dạng từ script siêu nhỏ đến phần mềm cực lớn như Biender 3D
Hạn chế:
- Tốc độ xử lý của Python nhanh hơn PHP nhưng không bằng Java và C++
- Thiếu các thuộc tính: protected, private hay public
- Các vòng lặp do…while và switch….case chưa có
Javascript có ưu điểm là khi mở trong một trình duyệt thì không cần tải thêm bất kỳ phần mềm nào khác. Javascript khá thích hợp cho các website doanh nghiệp, bởi nó sở hữu các ưu điểm sau:
- Thiết kế độc lập với hệ điều hành
- Chạy dễ dàng trên bất kỳ hệ điều hành có trình duyệt hỗ trợ của Javascript
- Tương tác và điều khiển dễ dàng, có thể hạn chế việc xử lý từ phía server
Tuy nhiên, do Javascript bảo mật kém, có thể làm ứng dụng web trở nên nặng nề nên nó không được lựa chọn sử dụng nhiều.
Ngôn ngữ C++ là ngôn ngữ có ít từ khóa, thuận lợi trong lập trình và bổ sung chức năng. Nó khá mạnh cũng như tương thích với nhiều thiết bị phần cứng. Các ứng dụng lập trình bằng C++ phải kể đến Microsoft Windows, Google Chrome, Photoshop, PDFReader…. và các tựa game thuộc hàng kinh điển như AOE, Counter Strike hay Call Of Duty…
Trên đây là một số ngôn ngữ lập trình web phổ biến mà bạn có thể lựa chọn để xây dựng website. Hy vọng, các thông tin iMarketing vừa chia sẻ hữu ích với bạn!
Video liên quan