[Kienthuc.net.vn] - Đâu là nguyên nhân dẫn đến sự tiêu vong của vương quốc Ai Cập cổ đại từng phồn thịnh suốt ngàn năm? Bí ẩn ấy luôn thôi thúc nhân loại khám phá, vén màn sự thực.
Theo báo “Thái Nguyên buổi tối” [số ra ngày 19/5/2009], vương quốc Ai Cập cổ đại đã tạo nên những kỳ tích kiến trúc cho nhân loại, điển hình là Kim tự tháp và tượng nhân sư. Nhưng sau gần 1.000 năm phồn thịnh, vương quốc Ai Cập cổ đại đã đột nhiên sụp đổ. Nguyên nhân dẫn đến sự tiêu vong ấy luôn là ẩn số với giới chuyên môn. Theo quan điểm của các nhà khoa học, nhiều khả năng, bí mật thiên cổ này liên quan đến hiện tượng biến đổi khí hậu.
Vào khoảng 5.000 năm trước đây, cách xa thời đại của vị Pharaoh trẻ tuổi Tutankhamun và thời của nữ hoàng sắc đẹp Nefertari, tại Ai Cập đã xuất hiện nền văn minh vĩ đại đầu tiên, đó chính là “Cổ vương quốc” theo cách gọi của giới khảo cổ học. Nhưng vào khoảng 4.200 năm trước, trải qua gần 1.000 năm phồn thịnh, vương quốc này đột nhiên tan rã, Ai Cập rơi vào giai đoạn tụt dốc đen tối trong gần 200 năm. Đâu là nguyên nhân dẫn đến thảm kịch này?
Nếu những ghi chép trên là thực, có thể bí mật về sự diệt vong trước đây của vương quốc Ai Cập đã được giải mã. Nhưng làm thế nào để chứng minh được tính đúng đắn của những ghi chép trên?
Cho tới năm 1996, lần đầu tiên, các chứng cứ liên quan được hé lộ. Vào thời điểm ấy, các nhà khảo cổ đã phát hiện được một số mộ táng vô cùng kỳ lạ thuộc thời kỳ "Cổ vương quốc" khi đang tiến hành khai quật tại một di tích thuộc vùng đồng bằng sông Nile. Những mộ táng này sở dĩ kỳ lạ bởi người chết chỉ được bọc bằng chiếu cỏ rồi đem chôn nông, vật tùy táng rất ít, thậm chí là không có. Ngoài ra, nhiều thi thể được chất đống lên nhau để mai táng. Điều này có vẻ không phù hợp với tập tục chôn cất sâu và cẩn thận của người Ai Cập cổ đại. Các nhà khảo cổ đã phát hiện được khoảng 9.000 di hài. Qua khảo chứng, những người này đều chết vào giai đoạn cuối của Vương quốc Ai Cập cổ đại và đều là người nghèo.
Vì sao lại nhiều người nghèo chết vào thời kỳ đó? Đâu là nguyên nhân khiến họ bị chôn một cách sơ sài tới mức khó hiểu như vậy? Liên tưởng tới những ghi chép trên tường của ngôi mộ cổ được khai quật trước đó, các nhà khảo cổ cho rằng, điều này có liên quan tới sự diệt vong của vương quốc Ai Cập cổ đại.
Thực tế lịch sử cho thấy, sự sinh tồn của Ai Cập cổ đại phần lớn dựa vào mùa nước lũ dâng cao mỗi năm một lần của sông Nile. Hằng năm, các trận mưa khiến lưu vực sông này dâng lũ. Nước lũ bồi đắp lượng phù sa cực màu mỡ. Sau khi nước lũ rút, nông dân hai bờ sông Nile lại bắt đầu canh tác. Với người Ai Cập cổ đại, thậm chí cả người Ai Cập hiện nay, sông Nile vẫn luôn là con sông đem lại nguồn sống cho họ. Nói cách khác, không có sông Nile sẽ không có Ai Cập. Ngay nhà sử học Hêrôđôp cũng từng ca ngợi: "Ai Cập là tặng phẩm của sông Nile".
Vào thế kỷ thứ 7, người Ả Rập đã chinh phục Ai Cập. Hàng năm, họ đều đánh dấu lên trên một chiếc cột đặt giữa thủ đô Cairo tình trạng nước dâng của sông Nile. Việc đánh dấu này kéo dài liên tục trong cả nghìn năm. Những ghi chép cho thấy, dù mực nước sông Nile giảm xuống chậm nhưng vẫn gây nên thảm họa lớn cho con người. Ví như trong các năm 1791 và năm 1792, mực nước lũ sông Nile chỉ thấp hơn mức trung bình một hai mét, nhưng vẫn gây ra nạn đói, tiếp đó là bạo động. Sau khi biết rõ sức mạnh của Ai Cập đã trở nên suy yếu, Napoleon lập tức nắm bắt thời cơ dẫn quân xâm lược vùng đất huyền bí này.
Đáng tiếc thay, ghi chép của người Ả-Rập không đủ sức bao hàm cả tình hình của vương quốc Ai Cập cổ đại. Các chuyên gia khảo cổ cũng không thể dựa vào những ghi chép này để tìm ra chứng cứ thực sự.
Do đó, một đối tượng khác cũng được giới khoa học đưa vào "tầm ngắm", chính là sa mạc, nơi từng có sự sống của con người.
Ngày nay, vùng sa mạc xa xôi nằm ở tận cùng phía Nam Ai Cập là nơi không thích hợp cho con người sinh sống. Nhưng, theo phát hiện của giới khảo cổ, nơi đây vào hàng ngàn năm trước đã từng có dấu hiệu tồn tại của con người. Các phân tích tiếp theo còn cho thấy, vào thời điểm đó, sa mạc là một vùng thảo nguyên khô, thưa cây cối. Về sau, khí hậu trở nên khô cằn hơn và cuối cùng, thảo nguyên biến thành sa mạc, đúng như các nhà thơ cổ đại từng mô tả về thảm họa bị sa mạc hóa: “Toàn bộ vương quốc biến thành sa mạc, đất đai gặp họa, thị trấn bị tàn phá, cát bay mù trời, không ai sống sót nổi. Không biết, sẽ còn chuyện gì xảy ra tiếp theo”.
Thảo nguyên biến thành sa mạc, liệu đây có phải là nguyên nhân khiến vương quốc Ai Cập cổ đại đứng bên vực tiêu vong? Tuy nhiên, xét về mặt niên đại, lý lẽ này dường như còn thiếu sức thuyết phục. Vậy, đâu là nguyên nhân thực sự?
Cuối cùng, đáp án cũng dần lộ diện khi các nhà khảo cổ đã phát hiện ra bên trong một hang động tại Israel có những vật chứng đủ sức phản ánh khí hậu thời cổ đại, đó chính là các thạch nhũ. Theo thời gian, các thạch nhũ không ngừng phát triển và thu được nước mưa. Trong nước mưa thời xưa chứa nguyên tố oxi. Các nhà khoa học đã lấy mẫu các lớp khác nhau của thạch nhũ, dùng khối phổ giám định tỷ lệ oxi. Kết quả cho thấy, vào khoảng 4.200 năm trước đây, lượng mưa tại đây đã giảm khoảng 20%. Đó là đợt biến đổi khí hậu rõ rệt nhất của khu vực này trong vòng 5.000 năm trở lại đây.
Tuy khí hậu của Israel không giống Ai Cập, nhưng hai quốc gia này vẫn là láng giềng. Vì vậy, theo suy đoán của các nhà khoa học, có lẽ vào thời đó, tại vương quốc Ai Cập cổ đại đã xảy ra một trận biến đổi lớn về khí hậu, dẫn đến hạn hán khiến người dân lâm vào cảnh đói khát, chết chóc. Phải chăng, đó chính là nguyên nhân dẫn tới sự suy tàn của vương quốc Ai Cập cổ đại?
Hải Dịu [theo Ifeng]
| |
|
|
Hay nhất
nhà nước ai cập sụp đổ vào năm 30 trước công nguyên
Đua top nhận quà tháng 5/2022Đại sứ văn hoá đọc 2022
Nhà nước Ai Cập chính thức sụp đổ từ khi nào?
A. Năm 20 TCN
B. Năm 30 TCN
C. Năm 40 TCN
D. Năm 50 TCN
giúp vs!!!
Các câu hỏi tương tự
Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Lịch sử Ai Cập là lịch sử của một lãnh thổ thống nhất lâu đời nhất trên thế giới. Vùng Thung lũng sông Nin tạo một khối địa lý thiên nhiên và kinh tế, bao bọc bởi sa mạc hai bên đông tây, phía bắc giáp biển, và phía nam là các hố nước sông Nin. Vấn đề quản lý nguồn nước sông Nin đưa đến thành lập chính quyền khu vực này từ khoảng năm 5000 TCN. Vì địa thế của Ai Cập gây khó khăn cho những nước khác đến chiếm đóng, xứ này giữ độc lập tự chủ trong nhiều thế kỷ. Tuy nhiên, từ khi con người tổ chức được những đoàn quân lớn vượt sa mạc, và những hạm đội lớn băng qua biển, thì Ai Cập liên tiếp bị nhiều đế quốc vào đô hộ, đưa đến sự mất đi chữ viết, ngôn ngữ và bản sắc dân tộc.
Trong quá trình 7000 năm lịch sử, Ai Cập đã có những thời huy hoàng của người bản xứ cai trị trước năm 1000 TCN. Nhưng Ai Cập cũng bị người nước ngoài vào đô hộ hơn 2400 năm. Được biết đến thời xa xưa nhất là "người phương Đông" vào khoảng 3300 TCN. Kế đến là Triều đại người Hyksos vào khoảng năm 1700 - 1580 TCN. Khoảng 600 năm sau có người Libya phía tây sang lập một Triều đại. Năm 730 TCN Ai Cập rơi vào sự lệ thuộc người Nubia phía nam.
Năm 672 TCN Ai Cập bị một thế lực từ phương xa là đế quốc Assyria ở Syria sang chiếm một thời gian ngắn. Giai đoạn 525 - 332 TCN Ai Cập là tỉnh của đế quốc Ba Tư, với một khoảng 61 năm độc lập 404 - 343 TCN. Ai Cập tiếp tục bị các đế quốc từ xa là Macedonia và La Mã đến cai trị trước khi bị đế quốc Ả Rập láng giềng sang chiếm.
Từ cuối thế kỷ 9 trở đi, Ai Cập lại có được những chính quyền tự chủ, đóng đô trên đất Ai Cập, mặc dù những vị vua là người Thổ Nhĩ Kỳ [nhà Tulunid và nhà Mamluk giai đoạn đầu], người Nubia ở Sudan [một vị vua nhà Ikhshidid], người Ả Rập [nhà Fatima], người Kurd [nhà Ayyub] và người Circassian [nhà Mamluk giai đoạn sau].
Năm 1517, Ai Cập bị trở thành tỉnh của Đế quốc Ottoman người Thổ Nhĩ Kỳ, rồi trở thành nước của nhà Muhammad Ali người Albania [1805 - 1953]. Ai Cập cũng chịu ảnh hưởng của Đế quốc Pháp và Đế quốc Anh.
Tổng thống Ai Cập Gamal Abdel Nasser [1954 – 1970] có thể đúng phần nào khi ông cho rằng ông là người Ai Cập chính gốc đầu tiên giữ chức lãnh đạo Ai Cập tự trị từ khi pharaon Nectanebo II bị quân Ba Tư lật đổ năm 343 TCN.
Ít có lịch sử nước nào sánh được với lịch sử Ai Cập về mức độ được quan tâm. Một người, dù thuộc chủng tộc nào, văn hóa nào cũng không khỏi bị lôi cuốn bởi những kim tự tháp bên trong có bảo vật, mê hồn trận và những hàng chữ tượng hình, tuy đã được giải mã, nhưng vẫn còn đượm nhiều huyền bí. Ai Cập thời cổ còn được biết như Đất nước của các pharaon.
Ai Cập cũng là cái nôi của một nền văn minh rất cổ xưa, thầy của nền văn minh Hy Lạp, căn bản của văn minh các cường quốc Âu Mỹ ngày nay. Dưới thời nhà Ptolemaios [323 - 30 TCN], viện văn hóa Museion của Alexandria và thư viện Alexandria cũng là tụ điểm tinh hoa của nền văn minh Hy Lạp.
Đối với hơn 3 tỷ tín đồ của hai tôn giáo lớn nhất thế giới ngày nay là Kitô giáo và Hồi giáo, Ai Cập là đất của kinh điển, nơi các thánh Abraham, Jacob, Joseph và Moses đã từng trải qua một quãng đời, và được ban nhiều điều mầu nhiệm ghi trong Kinh Thánh và Kinh Koran.
Sự thất truyền trên nhiều phương diện của văn minh cổ Ai Cập gợi cho người ta lòng hiếu kỳ háo hức muốn tìm lại một dĩ vãng huy hoàng của một thời đã mất, của một dân tộc cổ coi như không còn nữa.
Sau khi bị người Ả Rập vào chiếm và truyền bá đạo Hồi, Ai Cập dần dần trở thành một nước nói tiếng Ả Rập, với quốc giáo là đạo Hồi. Nhưng Ai Cập không giữ một vai trò thứ yếu đối với Hồi giáo hay chủng tộc Ả Rập. Viện đại học Al-Azhar ở thủ đô Cairo được ví như là tòa thánh Vatican của thế giới Hồi giáo. Cơ quan điều hành và gìn giữ ngôn ngữ Ả Rập cho 19 quốc gia nói tiếng Ả Rập nằm ở Ai Cập. Đây là những điểm khiến tín đồ Hồi giáo hay người nói tiếng Ả Rập cũng muốn biết thêm về lịch sử Ai Cập.
Ai Cập giữ một vai trò hàng đầu trong các cuộc Thập Tự Chinh giành thánh địa Jerusalem giữa các nước Kitô giáo ở châu Âu và các nước Hồi giáo ở Trung Đông. Ai Cập là đất dựng nghiệp của người anh hùng Saladin Khôn Ngoan nhân đạo và mã thượng, người đã giành lại được Jerusalem cho khối Hồi giáo, và quan trọng hơn, đã mở cổng cho con đường hoà bình giữa Âu Châu và Trung Đông.
Ai Cập cũng là tiền đồn bảo vệ châu Âu, châu Phi và bán đảo Ả Rập khỏi những cuộc tàn sát và tàn phá của đế quốc Mông Cổ. Khi quân Mông Cổ tiến công năm 1260, vài thế lực Kitô giáo đã ngưng Thập Tự Chinh để hợp tác với quân Hồi giáo của Ai Cập, đưa đến chiến thắng Ain Jalut, chiến thắng đầu tiên mà Âu Châu và Trung Đông biết được đối với quân Mông Cổ từ 40 năm. Sự vững mạnh của nhà Mamluk ở Ai Cập cũng khiến cho nhiều đợt tấn công của Mông Cổ trong vài mươi năm kế tiếp bị chận đứng.
Lịch sử Ai Cập cũng liên quan đến cuộc đời và sự nghiệp của nhiều danh nhân như Alexandros Đại Đế, Julius Caesar hay Napoléon Bonaparte. Cuộc đời của nhiều danh nhân Ai Cập như Thutmosis III, Ramesses II hay Cleopatra cũng đã được tiểu thuyết hóa hoặc quay thành phim để giới thiệu đến đại chúng khắp nơi.
Bài chi tiết: Ai Cập cổ đại
Với những trang sử bắt đầu từ khoảng năm 5000 TCN [hoặc 3000 TCN nếu không tính các nước và các vua trước thời pharaon Menes] và kết thúc năm 332 TCN hoặc 30 TCN, thời Ai Cập cổ đại vẫn dài hơn tất cả các thời đại khác của lịch sử Ai Cập cộng lại, và có nhiều Vương triều hơn tất cả các thời đại khác.
Đây cũng là thời đại duy nhất mà người Ai Cập nguyên thủy cai trị được toàn lãnh thổ Ai Cập.
Thời kỳ thuộc Ba Tư [525 TCN - 404 TCN] [343 TCN - 332 TCN]
Bài chi tiết: Ai Cập thuộc Ba Tư
Năm 525 TCN, Ai Cập trở thành một vùng lãnh thổ thuộc đế quốc Ba Tư cổ đại. Các Shahanshah Ba Tư [tức Vua của các vua] trị vì trong thời này cũng dùng hiệu pharaon tại Ai Cập. Người Ai Cập khôi phục được độc lập trong 61 năm [404 TCN - 343 TCN], trước khi bị Ba Tư đô hộ lần thứ hai [343 TCN - 332 TCN].
Thời kỳ thuộc Hy Lạp [332 TCN - 30 TCN]
Bài chi tiết: Ai Cập thuộc Hy Lạp
Bài chi tiết: Nhà Ptolemaios
Với cuộc chinh phục của Alexandros Đại Đế vua xứ Macedonia, và sự kế nghiệp của nhà Ptolemaios do một cận tướng của Đại Đế là Ptolemaios I Soter lập ra, Ai Cập trở thành một thành viên của đại gia đình các quốc gia nói tiếng Hy Lạp. Thủ đô Alexandria của Ai Cập cũng trở thành trung tâm lớn nhất và rực rỡ nhất của văn minh Hy Lạp. Các vua tộc Hy Lạp thời này cũng dùng hiệu Pharaon đối với người Ai Cập.
Thời kỳ thuộc La Mã [30 TCN - 642]
Bài chi tiết: Ai Cập thuộc La Mã
Ai Cập trở thành tỉnh của La Mã năm 30 TCN và người Ai Cập không được coi là công dân La Mã trong hơn hai thế kỷ. Đây là thời kỳ mà dân tộc cổ Ai Cập mất đi bản sắc, và là thời kỳ tôn giáo cổ Ai Cập biến mất, nhường chỗ cho Kitô giáo thành tôn giáo chính.
Cuối thời kỳ thuộc La Mã, có một thời gian ngắn Ai Cập bị lệ thuộc Ba Tư lần thứ ba [Năm 621 - 629].
Thời kỳ thuộc Ả Rập [642 - 935]
Bài chi tiết: Ai Cập thuộc Ả Rập
Trong cuộc chiến tranh giữa quốc gia Hồi giáo của người Ả Rập và đế quốc Đông La Mã, đất Ai Cập đổi sang quyền kiểm soát của người Ả Rập. Thời này cư dân Ai Cập phần lớn bị đồng hóa thành người Ả Rập. Kitô giáo dần dần trở thành tôn giáo thứ hai, sau đạo Hồi tôn giáo của giới cai trị.
Với thời gian, quốc gia Hồi giáo biến chất thành đế quốc Ả Rập, và khi đế quốc Ả Rập suy yếu thì Ai Cập lại có những Triều đại địa phương cai trị.
Nhà Tulunid [868 - 905]
Bài chi tiết: Nhà Tulunid
Triều đại địa phương đầu tiên là nhà Tulunid của những tổng đốc người Thổ Nhĩ Kỳ. Triều đại này đã đạt được những nền móng kinh tế và quân sự vững chắc cho một nước Ai Cập tự chủ.
Nhà Ikhshidid [935 - 969]
Bài chi tiết: Nhà Ikhshidid
Sau nhà Tulunid, Ai Cập lại trực thuộc đế quốc Ả Rập thêm 30 năm [905 - 935]. Khi đế quốc này suy yếu lần nữa thì Ai Cập thực thụ bước sang thời kỳ tự chủ với nhà Ikhshidid.
Nhà Fatima [969 - 1171]
Bài chi tiết: Nhà Fatima
Nhà Fatima đã bắt đầu tại Tunisia từ năm 910, nhưng khi họ chiếm được Ai Cập năm 969 thì họ lập tức cho xây thành phố Cairo ở Ai Cập và dời đô về đấy. Do đó, đối với Ai Cập thì nhà Fatima bắt đầu vào năm 969.
Nhà Ayyub [1171 - 1250]
Bài chi tiết: Nhà Ayyub
Nhà Ayyubid khởi nghiệp tại Ai Cập, nhưng dựa trên lực lượng đến từ Syria. Có nhiều lúc họ cai trị từ Syria.
Nhà Mamluk [1250 - 1517]
Bài chi tiết: Nhà Mamluk
Nhà Mamluk là một Triều đại của những người nô lệ trở thành tướng và nối nhau lên ngôi sultan trị nước. Đây là một hiện tượng đặc biệt có lẽ chỉ có trong lịch sử Ai Cập và lịch sử Ấn Độ.
Nhà Mamluk nhiều khi được coi là hai Triều đại: nhà Bahri [1250 - 1390] với các lãnh tụ người Thổ Nhĩ Kỳ và nhà Burji [1390 - 1517] người Circassian.
Thời kỳ thuộc Thổ Nhĩ Kỳ [1517 - 1805]
Bài chi tiết: Lịch sử Ai Cập thuộc Ottoman và Lãnh thổ Ai Cập, Đế quốc Ottoman
Năm 1517, Ai Cập bị sáp nhập vào đế quốc Ottoman. Các nô tướng Mamluk và con cháu nhà Burji vẫn được người Ottoman trọng dụng trong chính quyền.
Vào cuối giai đoạn này, Ai Cập bị quân Pháp của Napoléon Bonaparte vào chiếm 3 năm [1798 - 1801].
Nhà Muhammad Ali [1805 - 1953]
Bài chi tiết: Ai Cập dưới thời nhà Muhammad Ali
Bài chi tiết: Nhà Muhammad Ali
Năm 1805, sultan nhà Ottoman phong cho tướng Muhammad Ali làm tổng đốc Ai Cập. Từ đó, Ai Cập trở thành một giang sơn tự trị của nhà Muhammad Ali. Ngoài mặt, Ai Cập vẫn là tỉnh hay nước chư hầu của đế quốc Ottoman cho đến năm 1914.
Ai Cập cũng bị đế quốc Anh chiếm đóng từ năm 1882, và lập cuộc Bảo Hộ trong khoảng [1914 - 1922]. Người Anh chỉ hoàn toàn rút khỏi Ai Cập năm 1956, sau khi nhà Muhammad Ali đã bị truất phế.
Mặc dù không lúc nào có được trọn chủ quyền cai trị Ai Cập trên cả danh nghĩa lẫn thực tế, nhà Muhammad Ali đã có công lớn canh tân đất nước, khiến Ai Cập trở thành một nước hiện đại bậc nhất thế giới bên ngoài châu Âu và Bắc Mỹ.
Song song với cuộc canh tân, khoa khảo cổ học Ai Cập, chủ yếu do người Âu đẩy mạnh, cũng đạt được nhiều thành quả vang dội, đáng kể nhất là chữ viết cổ Ai Cập được giải mã và đọc được trở lại.
Các Thủ tướng Ai Cập thời nhà Muhammad Ali [1878 - 1953]:
- Nubar Pasha: 1878 - 1879 [Đảng Độc lập]
- Isma'il Pasha: 1879
- Muhammad Tawfiq Pasha: 1879
- Muhammad Sharif Pasha: 1879
- Muhammad Tawfiq Pasha: 1879
- Riyad Pasha: 1879 - 1881
- Muhammad Sharif Pasha: 1881 - 1882
- Mahmoud Sami el-Baroudi: 1882
- Isma'il Raghib Pasha: 1882
- Ahmed Arabi: 1882, thủ lĩnh quân khởi nghĩa
- Muhammad Sharif Pasha: 1882 - 1884
- Nubar Pasha: 1884 - 1888
- Riyad Pasha: 1888 - 1891
- Mustafa Pasha Fahmi: 1891 - 1893
- Hussein Fahri Pasha: 1893
- Riyad Pasha: 1893 - 1894
- Nubar Pasha: 1894 - 1895
- Mustafa Pasha Fahmi: 1895 - 1908
- Boutros Ghali: 1908 - 1910
- Muhammad Said Pasha: 1910 - 1914
- Hussein Rushdi Pasha: 1914 - 1919
- Muhammad Said Pasha: 1919
- Youssef Wahba Pasha: 1919 - 1920
- Muhammad Tawfiq Nasim Pasha: 1920 - 1921
- Adli Yakan Pasha: 1921 - 1922 [Đảng Tự do Hiến pháp]
- Abdel Khaliq Sarwat Pasha: 1922 - 1923 [Đảng Tự do Hiến pháp]
- Muhammad Tawfiq Nasim Pasha: 1922 - 1923
- Yahya Ibrahim Pasha: 1923 - 1924
- Saad Zaghlul: 1924 [Đảng Wafd]
- Ahmad Ziwar Pasha: 1924 - 1926 [Đảng Liên bang]
- Adli Yakan Pasha: 1926 - 1927 [Đảng Tự do Hiến pháp]
- Abdel Khaliq Sarwat Pasha: 1927 - 1928
- Mustafa el-Nahhas Pasha: 1928 [Đảng Wafd]
- Muhammad Mahmoud Pasha: 1928 - 1929 [Đảng Tự do Hiến pháp]
- Adli Yakan Pasha: 1929 - 1930
- Mustafa el-Nahhas Pasha: 1930 [Đảng Wafd]
- Isma'il Sidqi Pasha: 1930 - 1933 [Đảng Nhân dân]
- Abdel Fattah Yahya Pasha: 1933 - 1934 [Đảng Liên minh]
- Muhammad Tawfiq Nasim Pasha: 1934 - 1936
- Ali Pasha Mahir: 1936
- Mustafa el-Nahhas: 1936 - 1937 [Đảng Wafd]
- Muhammad Mahmoud Pasha: 1937 - 1939
- Ali Pasha Mahir: 1939 - 1940 [Đảng Liên minh]
- Hassan Sabry Pasha: 1940 [Đảng Độc lập]
- Hussein Sirri Pasha: 1940 - 1942
- Mustafa el-Nahhas: 1942 - 1944 [Đảng Wafd]
- Ahmad Mahir Pasha: 1944 - 1945 [Đảng Saad]
- Mahmoud an-Nukrashi Pasha: 1945 - 1946
- Isma'il Sidqi Pasha: 1946 - 1947 [Đảng Nhân dân]
- Mahmoud an-Nukrashi Pasha: 1947 - 1948 [Đảng Saad]
- Ibrahim Abdel Hadi Pasha: 1948 - 1949
- Hussein Sirri Pasha: 1949 - 1950 [Đảng Độc lập]
- Mustafa el-Nahhas Pasha: 1950 - 1952
- Ali Pasha Mahir: 1952 [Đảng Liên minh, 2 tháng]
- Ahmad Najib al-Hilali Pasha: 1952 [Đảng Độc lập, 4 tháng]
- Hussein Sirri Pasha: 1952 [20 ngày]
- Ahmad Najib al-Hilali Pasha: 1952 [1 ngày]
- Ali Pasha Mahir: 1952 [2 tháng]
- Muhammad Naguib: 1952 - 1953
Các Toàn quyền Anh ở thời kỳ Ai Cập thuộc Anh [1883 - 1952]:
- William Hicks: 1883 - 1884
- Henry Watts Russell de Coetlogon: 1884
- Charles George Gordon: 1884 - 1885 [Chết trong trận Khartum với quân của Mahdi]
- Muhammad Ahmed [Mahdi]: 1885; thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa Mahdi ở Ai Cập - Sudan
- Abdullabi: 1885 - 1898
- Herbert Kitchener: 1898 - 1899
- Francis Reginald Wingate: 1899 - 1916
- Oliver Lee Fitzmaurice Stack: 1917 - 1924
- Wasey Sterry: 1924 - 1925
- Geoffrey Francis Archer: 1925 - 1926
- John Loader Maffey: 1926 - 1934
- George Stewart Symes: 1934 - 1940
- Hubert Jervoise Huddleston: 1940 - 1947
- Robert George Howe: 1947 - 1952
Thời cận đại và hiện đại [1953 - nay]
Bài chi tiết: Ai Cập hiện đại
Ảnh hưởng phong trào dân chủ từ châu Âu, người Ai Cập lập các đảng phái chính trị, đưa đến một cuộc đảo chính do quân đội thực hiện năm 1952 và sự khai sinh nước Cộng hòa Ả Rập Ai Cập năm 1953.
Ai Cập giữ một vai trò quan trọng hàng đầu trong những cố gắng thống nhất các xứ nói tiếng Ả Rập, trong những tiến trình chiến tranh và hoà bình giữa khối Ả Rập và quốc gia Do Thái, và trong lãnh vực văn hóa đối với các nước bờ nam Địa Trung Hải.
Các Thủ tướng Ai Cập thời độc lập [1953 đến nay]:
- Muhammad Naguib: 1953 - 1954; đồng thời là Tổng thống Ai Cập
- Gamal Abdel Nasser: 1954
- Muhammad Naguib: 1954
- Gamal Abdel Nasser: 1954 - 1962; đồng thời là Tổng thống Ai Cập từ 1958 - 1970
- Ali Sabri: 1962 - 1965
- Zakaria Mohieddin: 1965 - 1966 [Đảng Arab Liên minh xã hội chủ nghĩa]
- Muhammad Sedki: 1966 - 1967
- Gamal Abdel Nasser: 1967 - 1970, mất khi đang tại chức
- Mahmoud Fawzi: 1970 - 1972 [Đảng Arab Liên minh xã hội chủ nghĩa]
- Aziz Sedki: 1972 - 1973
- Anwar Sadat: 1973 - 1974; đồng thời là Tổng thống Ai Cập từ 1970 - 1981
- Abd El Aziz Muhammad Hegazi: 1974 - 1975
- Mamdouh Salem: 1975 - 1978
- Mustafa Khalil: 1978 - 1980 [Đảng Dân chủ Quốc gia]
- Anwar Sadat: 1980 - 1981
- Hosni Mubarak: 1981 - 1982,; đồng thời là Tổng thống Ai Cập từ 1981 - 2011
- Ahmad Fuad Mohieddin: 1982 - 1984
- Kamal Hassan Ali: 1984 - 1985
- Ali Lutfi Mahmud: 1985 - 1986
- Atef Sedki: 1986 - 1996
- Kamal Ganzouri: 1996 - 1999
- Atef Ebeid: 1999 - 2004
- Ahmed Nazif: 2004 - 2011
- Ahmed Shafik: 2011 [Đảng Độc lập, 2 tháng]
- Essam Sharaf: 2011 [9 tháng]
- Kamal Ganzouri: 2011 - 2012
- Hesham Qandil: 2012 - 2013
- Hazem Beblawi Al: 2013 - 2014
- Ibrahim Mahlab: 2014 - nay.
- Freeman-Greenville, G.S.P. Chronology of World History: A Calendar of Principal Events from 3000 B.C. to A.D. 1976. 2nd ed. London: Rex Collings, 1978.
- Grun, Bernard. The Timetables of History: A Horizontal Linkage of People and Events. 3rd rev. ed. New York: Simon and Schuster, 1991.
== Xem thêm
- Tàu thuyền Ai Cập cổ
- Hội họa Ai Cập cổ
- Danh sách Pharaon
- Timeline Egypt Lưu trữ 2011-06-11 tại Wayback Machine
| Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Lịch sử Ai Cập. |
Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Lịch_sử_Ai_Cập&oldid=68534084”