Shisha mà người Việt gọi là thuốc lào Ả Rập là một trong những biểu tượng văn hóa của người Trung Đông vốn đã có từ nhiều thế kỷ nay.
Nhưng Viện Ung thư New South Wales đang kêu gọi mọi người hãy từ bỏ thói quen này.
Trong một video phỏng vấn những người hút shisha cho biết trong một lần hút thường kéo dài khoảng 45 phút bạn có thể hít vào tương đương với 100 đến 200 điếu thuốc lá.
Giám đốc Viện Ung thư NSW ông David Currow cho biết hút shisha cũng có thể bị ung thư và bệnh đường hô hấp giống như hút thuốc lá.
"Tôi nghĩ người ta tin không đúng rằng shisha an toàn hơn bởi vì mùi trái cây và bình hút có nước họ nghĩ rằng chất độc đã được lọc rồi. Không đúng nước đó chỉ làm nguội làn khói nóng, còn những chất gây hại cho tim, phổi, gây ung thư vẫn đi vào cơ thể khi bạn hút shisha."
Chủ tịch Cộng đồng Hồi Giáo Libăng ủng hộ chiến dịch này. Ông Ahmad Malas cho biết giới lãnh đạo cộng đồng đang góp tiếng giúp thay đổi văn hóa vốn cũng tàn phá sức khỏe y như hút thuốc lá.
"Chúng tôi trực tiếp gặp các cộng đồng với sự hổ trợ của các giáo sĩ và lãnh đạo cộng đồng để thông điệp về tác hại của shisha được quảng bá rộng rãi."
Các chuyên gia y tế nói rằng cũng giống như khói thuốc lá, khói shisha cũng gây hại cho những người chung quanh, đặc biệt nguy hiểm cho thai nhi và trẻ em.
Sau khi nghe công chúng than phiền hội đồng thành phố Adelaide đang tính chuyện giới hạn những tiệm hút shisha trên đường Hindley Street.
Trong một nghiên cứu được thực hiện tại Florida, Hoa Kỳ, lượng carbon monoxide trong các khách hàng được xét nghiệm lúc họ vừa rời khỏi quán cho phép hút shisha.
Những người vừa hút xong thì có lượng carbon monoxide cao gấp ba trong cơ thể.
Một số người nói rằng họ cảm thấy 'phê', mà theo các tác giả chương trình nghiên cứu này đó là do tác động của việc chất carbon monoxide gây tác hại trong giai đoạn đầu. Nhưng công chúng không phải ai cũng tin rằng shisha có hại cho sức khỏe.
"Điều đó chưa chứng minh được mà phải không? Nhưng tôi nghĩ đó là dịp gặp gỡ bạn bè đồng nghiệp trong vài tiếng dễ dàng chứ vô quán cà phê bạn chỉ ngồi được có 1 tiếng thôi."
Tuy nhiên với những người như Saffa Al Haj, 19 tuổi, phòng ngừa vẫn hơn.
"Hút shisha có khuynh hướng gây hại cho sức khỏe bạn cần phải tìm cách khác để vui chơi, vốn không khó như chơi thể thao hoặc đi chơi với bạn bè thay vì phải quây quần bên điếu cày shisha."
Shisha du nhập vô Việt Nam trong những năm qua đã trở nên khá phổ biến và bình dân, chỉ cần vào ngồi các quán trà chanh hay cafe ở khu phố cổ Hà Nội là có thể hút shisha giá rẻ.
Báo chí trong nước báo động làn khói shisha đã lan vô đến trường học.
Ai muốn cai shisha có thể gọi cho đường dây cai thuốc Quitline 13 78 48.
Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS.BS Nguyễn Huy Nhật - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Khói thuốc lào chứa những yếu tố nguy hiểm gây ra bệnh nhồi máu cơ tim và ảnh hưởng xấu đến tuần hoàn, hô hấp, đường ruột và hệ thống bài tiết của người hút chủ động và bị động.
Cây thuốc lào có tên khoa học là Nicotiana rustica L, là một loài thực vật thuộc chi Thuốc lá [Nicotiana], họ Cà Solanaceae. Loài này có hàm lượng nicotin rất cao. Lá của nó ngoài việc dùng để hút còn sử dụng rộng rãi trong việc sản xuất các thuốc trừ dịch hại hữu cơ. Cây thân thảo, mọc quanh năm, cao chừng 1m, thấp hơn cây thuốc lá.
Ở Việt Nam, cây thuốc lào được trồng chủ yếu để hút theo tập quán của người Việt vùng đồng bằng, trung du Bắc Bộ đến Đèo Ngang [tỉnh Quảng Bình] và các dân tộc thiểu số từ miền núi phía bắc đến miền tây Thanh Hóa - Nghệ An. Sau này, nó được trồng rộng rãi ở khắp nơi nhưng chỉ vài vùng được xem là cho sản phẩm thuốc lào nổi tiếng như Hải Phòng và Thanh Hóa. Ngoài ra, thuốc lào còn dùng làm phụ gia khi ăn trầu.
Cây thuốc lào được trồng rất phổ biến ở Việt Nam
Thuốc lào sau khi gieo trồng và thu hoạch chủ yếu được chế biến thủ công, lá được rửa, lau sạch sau đó được thái, xắt nhỏ ra, phơi khô rồi hồ để tiện cho việc đóng thành bánh. Hút thuốc lào sử dụng dụng cụ gọi là điếu, có 3 loại điếu chính:
- Điếu cày: thân điếu hình ống [bằng tre, nứa, kim loại nhẹ] dài khoảng 40 – 60cm, một đầu của thân điếu phải kín để thân điếu có thể chứa nước, đầu kia hở dùng để hút. Vị trí gần phía đầu kín của thân điếu được khoan một lỗ gọi là nõ điếu để tra thuốc lào vào hút.
- Điếu bát: gồm có bát điếu [bằng gốm, sứ] là nơi chứa nước, nõ điếu lắp ở phía trên. Điếu bát không thuận lợi khi mang xách nên thường dùng để hút ở nhà.
- Điếu ống chạm bạc còn gọi là điếu dóng: tương tự điếu cày nhưng ngắn và to hơn, làm bằng gỗ quý, xương ống của động vật hoặc bằng ngà... Loại điếu này hiện nay hầu như không còn được sử dụng để hút thuốc lào nữa.
Ngoài ra khi không có sẵn điếu, người ta có thể dùng lá chuối, giấy cuộn lại, miệng ngậm một ngụm nước là có thể hút được thuốc lào.
Sợi thuốc lào được vê tròn lại thành viên cỡ đầu ngón tay út và tra vào nõ điếu. Sau đó dùng lửa để đốt cho thuốc cháy tạo thành khói đồng thời dùng miệng để hút. Ngoài cách hút thuốc, thuốc lào còn dùng để nhai giống như trong trường hợp ăn trầu. Khi nhai riêng thì gọi là thuốc rê và người "ăn" sẽ ngậm một nhúm thuốc lào khô trong miệng, kẹp giữa răng và má, thỉnh thoảng nhai để chắt lấy nước chứ thực ra không nuốt phần bã thuốc.
Khói thuốc lào chứa những yếu tố nguy hiểm gây ra bệnh nhồi máu cơ tim và ảnh hưởng xấu đến tuần hoàn, hô hấp, đường ruột và hệ thống bài tiết của người hút chủ động và bị động. Những người hút thuốc lào có nguy cơ cao mắc các bệnh ung thư vòm, ung thư phổi, ung thư thực quản, ung thư đại tràng, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính [COPD], cơn đau thắt ngực, cơn nhồi máu cơ tim, tai biến mạch não...
Những người thường xuyên hít phải khói thuốc lào do người khác hút nhả ra cũng có tỷ lệ mắc các bệnh trên cao hơn người khác. Thuốc lào còn gây nghiện, tạo cảm giác chán ăn
Khói thuốc lào thường được lọc một phần qua nước ở trong điếu, tuy nhiên rất nhanh sau đó nước điếu cày sẽ bão hoà và không giữ được nicotin nữa. Một giọt nicotin đủ để làm chết một con ngựa vì vậy những chất độc trong khói thuốc lào như chất nicotin và carbon oxyt dần dần tích tụ và để lại dấu vết trên thành mạch máu làm cho động mạch hẹp lại và có thể bị tắc, không cho máu lưu thông. Điều này ảnh hưởng đến cả những người ở xung quanh bắt buộc phải hít những chất độc của khói thuốc.
Hút thuốc lào có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư phổi
Thêm vào đó, cảm giác khi say thuốc lào mạnh đến mức những người mới hút thường bị mất thăng bằng, nếu tư thế ngồi của người hút không vững thì rất dễ bị ngã. Ngoài ra, người hút thuốc lào còn có thể sùi bọt mép, nôn nao, quằn quại... Nếu say thuốc lào mà không có người tỉnh táo ở bên cạnh còn có thể dẫn đến tử vong vì người say thuốc không tự kiểm soát được hành vi của mình.
Khi gặp người bị say thuốc lào cần cho họ nằm nghỉ ở nơi thoáng mát, sau đó từ từ đỡ họ dậy, cho uống nước từng chút một để họ từ từ tỉnh. Nếu xảy ra hiện tượng co giật, sùi bọt mép, không có dấu hiệu cho thấy hết cơn say thuốc thì nên nhanh chóng đưa họ đến cơ sở y tế gần nhất để cấp cứu.
Thuốc lào có hàm lượng nicotin khoảng 9%, cao hơn nhiều so với thuốc lá thông thường [khoảng 1 - 3%]. Dù hút thuốc lào hay thuốc lá đều có hại cho sức khỏe của chính bản thân người hút và những người xung quanh. Cả hai loại thuốc này đều dẫn đến nguy cơ ung thư phổi, ung thư vòm họng, nhồi máu cơ tim...
Đối với thuốc lào, tác hại tương tự như thuốc lá, gây ra các bệnh đường hô hấp, kể cả ung thư cho người hút chủ động và thụ động. Ngoài ra, thuốc lào cũng có các chất độc, chủ yếu là nicotin, hàm lượng thay đổi, có thể tới 16%. Khi thuốc lào cháy sẽ tạo ra 56 loại chất độc khác nhau, trong đó nguy hiểm nhất là benzopyren. Trong khói thuốc lào có nhiều chất poloni - 20 phóng xạ ra hạt alpha.
Còn đối với thuốc lá, đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tử vong sớm trên toàn thế giới, gây ra khoảng 25 căn bệnh khác nhau cho người hút thuốc, trong đó có nhiều căn bệnh nguy hiểm như: ung thư, tim mạch, hô hấp và ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản. Tính chung trên thế giới thuốc lá gây ra 90% các trường hợp ung thư phổi... Phát hiện mới nhất của các nhà khoa học Mỹ vừa công bố, cho thấy có tới 7.000 chất độc hại chứa trong khói thuốc lá, trong đó có 70 chất là tác nhân gây ung thư.
Như vậy, có thể khẳng định rằng thuốc lào và thuốc lá đều là những sát thủ giết người nguy hiểm, không cần dao vì nó chứa rất nhiều độc tố. Còn để khẳng định thuốc nào độc hại hơn thì hoàn toàn phụ thuộc vào nhóm đối tượng sử dụng nhiều hay dùng ít.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
XEM THÊM: