Đối với những cặp đôi chưa sẵn sàng có con thì áp dụng biện pháp tránh thai là điều cần thiết của cả nam và nữ. Hiện nay có rất nhiều biện pháp phổ biến trong đó có biện pháp sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày đã và đang được nhiều người áp dụng. Nữ giới là đối tượng được “ưu tiên” sử dụng các phương pháp này.
Thuốc tránh thai hàng ngày là biện pháp ngừa thai hữu hiệu và đơn giản. Ngày nay việc sử dụng thuốc tránh thai khá phổ biến. Tuy nhiên vẫn còn không ít chị em chưa hiểu rõ về uống tránh thai hàng ngày đúng cách nên vẫn xảy ra tình trạng “vỡ kế hoạch” dù đã sử dụng thuốc đều đặn.
Thuốc tránh thai hàng ngày [Nguồn Internet] 1. Thuốc tránh thai hàng ngày là gì?
Thuốc tránh thai hàng ngày thường chứa estrogen và progesterone [đây là hai hormone sinh dục nữ], có tác dụng ngăn cản sự rụng trứng, làm dày lớp màng nhầy cổ tử cung, ngăn cản tinh trùng bơi về phía tử cung để thụ tinh, làm biến đổi thành tử cung không thích hợp cho trứng làm tổ, do vậy mà có tác dụng tránh thai. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều sản phẩm tránh thai hàng ngày, được chia thành hai loại: Vỉ 21 viên và vỉ 28 viên.
Ưu điểm của thuốc tránh thai hàng ngày
: Viên uống tránh thai là một phương pháp đơn giản, không làm cản trở hoạt động tình dục. Từ nhiều năm, thuốc đã được chứng minh hiệu quả nếu được uống đầy đủ và đúng cách, những trường hợp sử dụng thất bại thường liên quan đến việc sử dụng sai, đặc biệt là quên uống thuốc hàng ngày. Thuốc có hiệu quả tránh thai ngay từ những ngày đầu dùng thuốc, nếu bắt đầu dùng ngay từ đầu chu kỳ.
Một số tác dụng phụ có thể gặp khi sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày
Những tác dụng phụ không đòi hỏi phải ngừng sử dụng thuốc. Tuy vậy, có thể cần xem xét để đổi sang chế phẩm thuốc tránh thai khác cho phù hợp: - Buồn nôn, nhức đầu, tăng cân, bứt rứt, khó chịu, cảm giác nặng ở chân. - Tức nhẹ ở vú, ra máu giữa chu kì, giảm mức độ và độ dài kỳ kinh, chậm kinh hoặc mất kinh, thay đổi ham muốn tình dục. - Khó chịu ở mắt đối với người đeo kính áp tròng.2. Hướng dẫn uống thuốc tránh thai hàng ngày đúng cách
Đối với vỉ 21 viên Cách uống vỉ đầu tiên: 1 viên/ngày, từ ngày thứ 1 của chu kỳ kinh, liên tục suốt 21 ngày; nếu kinh nguyệt đã xảy ra trong vòng 5 ngày: uống viên đầu tiên vào ngày thứ 5 và tiếp tục 1 viên/ngày cho đến hết vỉ thuốc, dùng kèm bao cao su hoặc kiêng giao hợp trong 7 ngày đầu uống thuốc. Cách uống vỉ kế tiếp: Nghỉ 7 ngày sau khi uống hết vỉ đầu tiên, bắt đầu uống vỉ thứ 2 cho dù kinh nguyệt xuất hiện vào ngày nào.
Đối với vỉ 28 viên
Đối với vỉ 28 viên, ngoài 21 viên chứa hormon tránh thai còn có thêm 7 viên giả dược chứa đường hoặc sắt... chứ không chứa thành phần hormon. Sở dĩ có thêm 7 viên giả dược nhằm giúp người dùng uống thuốc liên tục, tránh quên thuốc. Cách sử dụng cũng giống như loại vỉ 21 viên: Uống viên thứ nhất vào ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt,
mỗi ngày 1 viên cho đến hết 28 viên của vỉ thứ nhất thì chuyển sang uống vỉ thứ hai... và cứ tiếp tục uống hết vỉ này thì sang vỉ khác.
3. Những lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày: Mặc dù không quy định giờ uống thuốc tối ưu cho bất cứ loại thuốc nào. Tuy nhiên, nên uống vào một thời điểm cố định trong ngày để tránh quên thuốc. Tốt nhất, nên uống thuốc vào buổi sáng, để trong trường hợp quên thuốc thì có thể uống bù một viên vào buổi chiều hoặc tối cùng ngày. Thuốc có thể uống cùng hoặc xa bữa ăn và cần nuốt nguyên viên. Nếu bệnh nhân muốn thay đổi giờ uống thuốc, nên bắt đầu thay đổi khi uống một vỉ thuốc mới [luôn thay đổi theo hướng tiến thời gian lên] với khoảng thời gian trì hoãn không vượt quá 12 giờ. Khi đi du lịch ở nước ngoài và có chênh lệch múi giờ, nên tiếp tục uống thuốc theo múi giờ của nước mình. Trong trường hợp không thể thực hiện được có thể thay đổi giờ uống thuốc, nên uống sớm hơn bình thường và không được uống muộn quá 12 giờ.
Nếu bạn đang điều trị bệnh lý khác hoặc đang sử dụng một số thuốc khác thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc tránh thai, vì một số nhóm thuốc khi dùng chung với thuốc tránh thai sẽ gây tương tác thuốc, thay đổi hiệu lực của thuốc tránh thai: Thuốc chống lao,
thuốc chống động kinh, kháng sinh penicillin, …. và các dẫn xuất, than hoạt và các chất hấp phụ khác, các thuốc chống trầm cảm loại 3 vòng, vitamin C, …, các loại hormon tuyến giáp, thuốc chống tăng huyết áp, thuốc nhuận tràng.4. Nếu quên uống thuốc hoặc nôn sau khi uống thì cần làm gì?
Nếu quên uống thuốc trong khoảng thời gian dưới 12 giờ so với giờ uống thuốc hàng ngày, cần uống ngay viên thuốc đã quên, kể cả trong trường hợp ngày hôm đó phải uống 2 viên, sau đó tiếp tục uống các viên khác theo đúng lịch định kỳ cho đến viên cuối cùng trong vỉ. Không cần sử dụng các biện pháp tránh thai
bổ sung trong những lần quan hệ tiếp theo. Nếu quên uống thuốc trong khoảng thời gian trên 12 giờ so với giờ uống thuốc hàng ngày, cần uống ngay viên thuốc đã quên, kể cả trong trường hợp ngày hôm đó phải uống 2 viên, sau đó tiếp tục các viên khác theo đúng lịch định kỳ cho đến viên cuối cùng trong vỉ.
Tuy nhiên, nếu đã quan hệ tình dục trong vòng 5 ngày trước khi quên, nên sử dụng dự phòng bằng một phương pháp
tránh thai khẩn cấp [nếu chưa vượt quá giới hạn sử dụng phương pháp này]. Trong vòng 7 ngày sau khi quên thuốc nên áp dụng đồng thời với biện pháp tránh thai cơ học [như dùng bao cao su].Thuốc tránh thai hàng ngày là biện pháp ngừa thai đơn giản và an toàn. Lợi ích tuyệt vời nhất của những viên thuốc tránh thai hàng ngày đó là giúp người phụ nữ có thể kiểm soát kế hoạch mang thai, lựa chọn thời điểm mang thai hợp lý và giảm thiểu tối đa tình trạng mang thai ngoài ý muốn. Tuy nhiên để thuốc phát huy tác dụng một cách hiệu quả, người sử dụng cần uống thuốc đều đặn và đúng cách, bên cạnh đó, nếu như bạn đang sử dụng đồng thời các thuốc khác thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ để việc uống thuốc tránh thai được hiệu quả nhất mà không ảnh hưởng tới sức khỏe sinh sản sau này./.
Tổng hợp: Nông Nhung
Hợp tác chuyên môn
Sử dụng các biện pháp tránh thai khẩn cấp có thể ngăn ngừa tới hơn 95% trường hợp mang thai khi được thực hiện đúng cách sau khi giao hợp.
Tránh thai khẩn cấp đề cập đến các phương pháp tránh thai có thể được sử dụng để tránh thai sau khi quan hệ tình dục. Chúng được khuyến nghị sử dụng trong vòng 5 ngày nhưng chúng càng được sử dụng sớm sau khi thực hiện giao hợp thì càng hiệu quả.
Thuốc tránh thai khẩn cấp ngăn ngừa mang thai bằng cách ngăn ngừa hoặc trì hoãn rụng trứng và chúng không gây sảy thai.
Dụng cụ tử cung bằng đồng ngăn ngừa thụ tinh bằng cách gây ra sự thay đổi hóa học trong tinh trùng và trứng trước khi chúng gặp nhau.
Tránh thai khẩn cấp không làm gián đoạn thai kỳ thành lập hoặc không gây hại cho phôi thai đang phát triển.
Bất kỳ phụ nữ nào đang trong độ tuổi sinh sản có thể sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp để tránh mang thai ngoài ý muốn.
Không có chống chỉ định y tế tuyệt đối với việc sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp.
Không có giới hạn độ tuổi cho việc sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp.
Tuy nhiên, những người có vấn đề y tế đặc biệt nên tham khảo ý kiến bac sĩ chuyên khoa sản trước khi sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai và tránh thai khẩn cấp nào.
Tránh thai khẩn cẩm có thể được sử dụng trong các tình huống sau:
- Giao hợp mà không có biện pháp tránh thai nào;
- Bị tấn công tình dục trong trường hợp không có biện pháp tránh thai.
- Sử dụng biện pháp tránh thai không đúng cách hoặc lo ngại về khả năng mang thai có thể xảy ra; chẳng hạn như: bao cao su bị rách, tuột; tính toán sai chu kỳ kinh an toàn để giao hợp; tuột vòng tránh thai; bỏ lỡ hoặc uống trễ thuốc tránh thai hàng ngày như:
– Trễ hơn 3 giờ so với thời gian uống thuốc chỉ có proestogen [minipill], hoặc hơn 27 giờ sau khi uống thuốc trước đó;
– Trễ hơn 12 giờ so với thời gian uống thuốc chứa desogestrel thông thường [0,75 mg] hoặc hơn 36 giờ sau khi uống thuốc trước đó;
– Trễ hơn 2 tuần đối với thuốc tiêm proestogen norethisterone enanthate [NET-EN];
– Trễ hơn 4 tuần đối với thuốc chỉ chứa proestogen-depro-medroxyprogesterone acetate [DMPA];
– Trễ hơn 7 ngày đối với biện pháp tránh thai tiêm kết hợp [CIC];
Có hai phương pháp tránh thai khẩn cấp:
- Phương pháp đặt vòng tránh thai khẩn cấp bằng dụng cụ tử cung bằng đồng [DCTC];
- Thuốc tránh thai khẩn cấp [ECPs] có ba dạng:
- Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa UPA
- Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa LNG
- Thuốc tránh thai kết hợp [COCs]
Vòng tránh thai bằng đồng là hình thức tránh thai khẩn cấp hiệu quả nhất hiện có.
Phác đồ thuốc tránh thai khẩn cấp được WHO khuyến cáo là ulipristal acetate, levonorgestrel hoặc thuốc tránh thai kết hợp [COCs] bao gồm ethinyl estradiol cộng với levonorgestrel.
Thuốc tránh thai khẩn cấp loại 1 viên và 2 viên
Vòng tránh thai khẩn cấp mang đồng
Hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
- Thuốc tránh thai khẩn cấp với UPA dùng liều duy nhất 30 mg;
- Thuốc tránh thai khẩn cấp với LNG được thực hiện 1 liều 1,5 mg hoặc được uống trong 2 liều 0,75 mg mỗi liều, cách nhau 12 giờ;
- COCs được dùng dưới dạng liều chia: một liều 100 μg ethinyl estradiol cộng với 0,5 mg LNG. Tiếp theo là liều thứ hai 100 μg ethinyl estradiol cộng với 0,5 mg LNG 12 giờ sau đó.
Hiệu quả thuốc tránh thai khẩn cấp
Một phân tích tổng hợp cho thấy:
- Những phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp với UPA có tỷ lệ mang thai là 1,2%;
- Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp với LNG có tỷ lệ mang thai từ 1,2% đến 2,1%.
Ngoài ra, hiệu quả của thuốc uống tránh thai phụ thuộc vào thời gian uống sau khi giao hợp. Thuốc tránh thai khẩn cấp có các loại 24 giờ, 36 giờ, 48 giờ, 72 giờ và 120 giờ. Uống càng sớm thì hiệu quả tránh thai càng cao:
- Uống thuốc trong vào 24 giờ đồng hồ, hiệu quả tránh thai có thể đạt 95%;
- Uống thuốc trong vòng 24 – 48 giờ đồng hồ, hiệu quả tránh thai có thể đạt 85%;
- Uống thuốc từ 48 – 72 giờ đồng hồ, hiệu quả tránh thai chỉ đạt khoảng 58%;
Thời điểm sử dụng thuốc tránh thai
Tốt nhất, nên thực hiện thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc thuốc tránh thai kết hợp càng sớm càng tốt sau khi giao hợp mà không được bảo vệ và tối đa là trong 120 giờ.
Thuốc tránh thai khẩn cấp với UPA có hiệu quả hơn trong khoảng 72 giờ đến 120 giờ sau khi giao hợp mà không được bảo vệ so với các thuốc tránh thai khẩn cấp khác.
Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp
Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp tương tự như thuốc tránh thai đường uống hàng ngày. Chẳng hạn như:
- Buồn nôn và nôn;
- Rong kinh, kinh không đều;
- Đau đầu;
- Mệt mỏi.
Các tác dụng phụ thường không phổ biến, nhẹ và sẽ tự khỏi mà không cần dùng thêm thuốc. Ngoài ra:
- Thuốc dùng để tránh thai khẩn cấp không gây hại cho khả năng sinh sản trong tương lai;
- Không cản trở, không có tác dụng phụ đối với khả năng sinh sản sau khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp trong các lần giao hợp tiếp theo.
Bị nôn sau khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Nếu nôn mửa xảy ra trong vòng 2 giờ sau khi uống một liều thuốc tránh thai khẩn cấp, nên lặp lại liều này. Thuốc tránh thai khẩn cấp với LNG hoặc với UPA thích hợp hơn COC vì chúng gây ra ít buồn nôn và nôn.
Không nên sử dụng thuốc chống nôn thường xuyên trước khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Điều kiện được uống thuốc tránh thai khẩn cấp
Không có giới hạn về điều kiện y tế dành cho những người có thể sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Tuy nhiên:
- Không nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nhiều lần: quá 2 lần/tháng hoặc nhiều hơn 3 lần/năm bởi chúng làm tăng đáng kể các tác dụng phụ chẳng hạn kinh nguyệt không đều, mệt mỏi. Nếu dùng nhiều hơn, cần sự tư vấn từ bác sĩ.
- Phụ nữ có những tình trạng y tế đặc biệt cũng cần nhận được sự tư vấn từ bác sĩ trước khi lựa chọn phương pháp tránh thai khẩn cấp bằng thuốc.
- Thuốc tránh thai khẩn cấp được phát hiện là kém hiệu quả ở phụ nữ béo phì [có chỉ số khối cơ thể hơn 30 kg/m3], nhưng không đáng kể và không có lo ngại về an toàn.
WHO khuyến cáo rằng đặt vòng tránh thai đặt vòng bằng đồng được sử dụng như một biện pháp tránh thai khẩn cấp. Dụng cụ này nên được đưa vào trong vòng 5 ngày sau khi giao hợp mà không được bảo vệ.
Phương pháp này đặc biệt thích hợp cho những phụ nữ muốn bắt đầu sử dụng một biện pháp tránh thai có hiệu quả cao, tác dụng lâu dài.
Hiệu quả của phương pháp đặt vòng tránh thai khẩn cấp
- Khi được đưa vào trong vòng 120 giờ sau khi giao hợp không được bảo vệ, vòng tránh thai bằng đồng có hiệu quả hơn 99% trong việc ngừa thai.
- Đây là hình thức tránh thai khẩn cấp hiệu quả nhất hiện có.
- Sau khi đặt vòng, phụ nữ có thể tiếp tục sử dụng vòng tránh thai như một biện pháp tránh thai dài hạn;
- Đặt vòng tránh thai nói chung và đặt vòng tránh thai khẩn cấp không ngăn bạn khỏi bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Tác dụng phụ của đặt vòng tránh thai khẩn cấp
- Vòng tránh thai mang đồng là một hình thức tránh thai khẩn cấp an toàn;
- Chỉ có khoảng 0,2% số người có thể hợp mắc bệnh viêm vùng chậu;
- Nguy cơ tuột vòng là rất thấp;
Điều kiện để đặt vòng tránh thai khẩn cấp
Tiêu chí đủ điều kiện chung khi sử dụng vòng tránh thai cũng áp dụng cho điều kiện sử dụng vòng tránh thai khẩn cấp:
- Nghi ngờ đã mang thai;
- Bị bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc viêm nhiễm vùng chậu;
- Gặp vấn đề với tử cung hoặc cổ tử cung;
- Hay bị chảy máu sau khi quan hệ hoặc rong kinh;
- Phụ nữ đã mang thai ngoài tử cung hoặc có van tim nhân tạo phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đặt vòng tránh thai.
Tránh thai khẩn cấp là biện pháp ứng phó kịp thời. So với các biện pháp tránh thai thường kì, chúng không đáng tin cậy bằng và có thể mang đến tác dụng phụ nhiều hơn.
Nên nhớ, trong mọi trường hợp có thể kiểm soát, hãy luôn dùng bao cao su để không chỉ tránh thai mà còn phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục để đảm bảo an toàn cho bản thân./.
Bài viết tham khảo nguồn từ WHO
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/