Ứng dụng đồng vị phóng xạ trong khảo cổ học
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Quang Đức - Bác sĩ Y học hạt nhân - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Show Phân rã phóng xạ tự nhiên hoặc nhân tạo sản sinh ra đồng vị phóng xạ. Ứng dụng đồng vị phóng xạ trong y học đã và đang trở nên phổ biến, phục vụ mục đích chẩn đoán và điều trị. Một nguyên tố có nhiều đồng vị khác nhau, các đồng vị có tính phóng xạ được gọi là đồng vị phóng xạ, chúng có số proton giống nhau nhưng số neutron khác nhau. Đồng vị phóng xạ cũng được biết là những nguyên tử có chứa các hạt proton và neutron nhưng không ổn định. Đồng vị phóng xạ là sản phẩm của quá trình phân rã phóng xạ để đưa hạt nhân về trạng thái cân bằng bằng cách phát ra năng lượng dưới dạng bức xạ. Quá trình này có thể xảy ra tự nhiên hoặc nhân tạo. Đồng vị phóng xạ đã được phát hiện và ứng dụng từ năm 1930. Đến nay, ứng dụng chủ yếu của đồng vị phóng xạ trong y học là phục vụ chẩn đoán và điều trị. Với những đồng vị phóng xạ có thời gian bán hủy ngắn, phân rã nhanh, sẽ được dùng để chẩn đoán. Với những đồng vị có thời gian bán hủy dài, phân rã lâu, sẽ được dùng để điều trị. Nguyên lý ứng dụng đồng vị phóng xạ trong y học cũng giống như những đồng vị thường, tức là khi tham gia vào các quá trình sinh lý của cơ thể như chuyển hoá, phân bố hay thải trừ, đồng vị phóng xạ không gây ra các tác dụng dược lý. Đồng vị phóng xạ được đưa vào cơ thể dưới dạng dược chất phóng xạ bằng cách gắn với các chất mang (tracer), có thể đi vào theo đường tiêm hoặc uống. Tùy vào mục đích thăm khám và cơ quan chẩn đoán sẽ sử dụng các dược chất phóng xạ khác nhau. 2.1 Ứng dụng đồng vị phóng xạ trong chẩn đoánỨng dụng đồng vị phóng xạ trong chẩn đoán hình ảnh là kỹ thuật sử dụng máy xạ hình để ghi lại và tái tạo hình ảnh phân bố đồng vị phóng xạ ở các cơ quan bên trong cơ thể bằng cách đo hoạt độ phóng xạ. Một số máy xạ hình thường dùng là Gamma camera. Hiện nay, SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography, chụp cắt lớp phát xạ photon đơn) là máy xạ hình hiện đại thu nhận tia gamma, có thể quay được 360 độ và ghi hình cắt lớp. Ngoài SPECT, đồng vị phóng xạ cũng được ứng dụng đối với máy PET (Positron Emission Tomography, chụp cắt lớp phát xạ positron) để ghi hình. Tuy nhiên, để đưa ra kết quả chẩn đoán chính xác, cần kết hợp giữa máy SPECT hoặc PET với CT để thu được cả hình ảnh chức năng và cấu trúc giải phẫu. Đồng vị phóng xạ có thể được sử dụng để chẩn đoán một số bệnh lý Xạ hình không chỉ thể hiện hình thái mà còn cho thấy chức năng của cơ quan, thăm khám chẩn đoán. Ứng dụng đồng vị phóng xạ trong chẩn đoán được chỉ định cho những trường hợp sau:
2.2 Ứng dụng đồng vị phóng xạ trong điều trịSo với chẩn đoán, đồng vị phóng xạ được dùng với mục đích điều trị (xạ trị chiếu trong) phải sử dụng liều lớn hơn, vì vậy làm tăng khả năng tác động đến các mô lành nhiều hơn. Đó cũng là nhược điểm của phương pháp xạ trị. Tuy nhiên, đây vẫn là phương pháp điều trị mang lại hiệu quả cao và an toàn. Xạ trị bao gồm các phương thức sau:
Đồng vị phóng xạ là phương pháp điều trị có hiệu quả cao và khá an toàn Ứng dụng đồng vị phóng xạ trong y học điều trị được chỉ định đối với những trường hợp sau:
Ngày nay, đồng vị phóng xạ được ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán phát hiện và điều trị nhiều bệnh lý, đặc biệt là các bệnh ung thư. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã và đang trở thành một địa chỉ uy tín hàng đầu trong sàng lọc bệnh bằng các kỹ thuật hiện đại, tự hào là bệnh viện tư nhân đầu tiên tại Việt Nam triển khai kỹ thuật chẩn đoán hiện đại và chính xác với hệ thống PET/CT 128 dãy hiện đại nhất Đông Nam Á, cho hình ảnh chính xác và thời gian chụp ngắn, đội ngũ bác sỹ là những chuyên gia đầu ngành có chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm tạo nên niềm tin cho khách hàng khi trải nghiệm dịch vụ thăm khám, điều trị bệnh tại Vinmec. Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại các Bệnh viện Vinmec thuộc hệ thống Y tế trên toàn quốc, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ. Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 20% phí khám bệnh lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 1/8 - 30/9/2022). Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng. XEM THÊM: |