Lãi suất tiết kiệm tăng 0,3-0,6%
Những ngày đầu tháng 7/2022, lãi suất ngân hàng ngày càng tăng cao trước áp lực lạm phát và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ [Fed] tăng mạnh lãi suất.
Nhiều ngân hàng đồng loạt nâng lãi suất huy động, trong đó có cả sự nhập cuộc đua của các ngân hàng quốc doanh - vốn dĩ ổn định mặt bằng lãi suất huy động lâu nay, đẩy mức lãi suất tại nhiều nơi đã vượt lên trên 7%/năm.
Cụ thể, tại Agribank lãi suất huy động các kỳ hạn 12 tháng - 24 tháng đã thêm 0,1 điểm % lên 5,6%/năm. BIDV cũng điều chỉnh tăng 0,1 điểm % lãi suất ở tất cả các kỳ hạn dài từ 12 tháng trở lên, cố định ở mức 5,6%/năm.
Nhưng đáng chú ý tại nhiều ngân hàng cổ phần, nhất là đối với các nhà băng quy mô vừa và nhỏ đã nâng lãi suất tiền gửi khách hàng cá nhân lên trên 7%/năm và SCB đang trả mức lãi suất tối đa lên tới 7,55%/năm nếu khách hàng gửi online.
Vì thế, không ít khách hàng đã chọn hình thức gửi tiết kiệm online để hưởng mức lãi suất cao hơn so với tại quần 0,25% mà không phải đến ngân hàng.
Thực tế cho thấy, lãi suất tiết kiệm ngân hàng đã có xu hướng tăng liên tục trong nửa đầu năm 2022, với mức tăng phổ biến trong khoảng 0,5-1,5% so cuối năm 2021. Trong đó, lãi suất tiền gửi tiết kiệm online tại nhiều ngân hàng vượt 7%/năm.
Chẳng hạn, tại SCB lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng nhà băng này áp dụng hiện nay là 7,3%/năm, còn nếu gửi online, người gửi tiền tại SCB sẽ được cộng thêm 0,15-0,3% tùy kỳ hạn, nâng lãi suất tối đa lên tới 7,55%/năm.
Tại Nam A Bank, lãi suất tiền gửi tại quầy kỳ hạn 12 tháng 6,5%/năm và 6,7%/năm với kỳ hạn 18-23 tháng, nhưng nhà băng này lại chấp nhận chi trả mức lãi suất cao hơn 0,7% nếu khách hàng gửi online.
Nhưng nếu gửi online, mức lãi suất khách hàng nhận được tại ngân hàng này sẽ là 7,2%/năm với kỳ hạn 12 tháng và tối đa 7,4%/năm với kỳ hạn trên 16 tháng trở lên.
VietABank hiện cũng trả lãi suất tiền gửi online ở mức 6,95%/năm với kỳ hạn 12 tháng và 7,2%/năm với kỳ hạn 15 tháng trở lên. Còn gửi tiết kiệm tại quầy, ngân hàng chỉ đưa ra mức lãi suất tương tự ở mức 6,6%/năm và 6,9%/năm.
Kienlongbank cũng đang trả lãi suất tiền gửi tại quầy cao nhất 7,3%/năm, áp dụng với các khoản gửi 36 tháng. Ở các kỳ hạn thấp hơn, mức lãi suất 7,2%/năm với kỳ hạn 24 tháng; 7%/năm với 18 tháng; 6,95%/năm với 15 tháng và 6,5%/năm với kỳ hạn 12 tháng...
Số liệu từ Chứng khoán Vietcombank [VCBS], trong tháng 5 lãi suất huy động nhích tăng tại các ngân hàng thương mại cổ phần với mức tăng trung bình 0,1-0,2%, mức tăng cao nhất cá biệt tại kỳ hạn 12 tháng với mức tăng 70 điểm. Lãi suất huy động đã tăng 0,3 - 0,6 điểm% kể từ đầu năm đến nay.
Sẽ còn tăng trong nửa cuối năm 2022
Theo nhận định từ giới phân tích, chính sách lãi suất của Fed, lạm phát và nhu cầu tín dụng phục hồi đang ngày càng tạo ra những áp lực lớn lên lãi suất tiền đồng.
So với cuối năm 2021, USD đã tăng giá thêm 9,44% và khiến cho phần lớn các đồng tiền khác đều có diễn biến giảm. VND - một trong những đồng tiền có diễn biến ổn định nhất so với USD, cũng đã mất giá 1,74% so với cùng kỳ năm trước.
Trong 5 tháng đầu năm nay, các ngân hàng trung ương trên thế giới đang có xu hướng nâng lãi suất và áp lực ngày càng tăng trong những tháng đầu năm 2022.
Trong năm 2021, có 113 lượt tăng lãi suất của các ngân hàng trung ương trên thế giới, trong khi 5 tháng đầu năm nay, các ngân hàng trung ương trên thế giới đã có có 144 lượt tăng lãi suất.
Theo ông Phạm Chí Quang, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Chính sách tiền tệ [Ngân hàng Nhà nước], chính những yếu tố trên tạo nên áp lực tăng lãi suất mạnh lên các ngân hàng.
VNDirect dự báo đến cuối năm 2022, lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng do lãi suất tăng và áp lực lạm phát tại Việt Nam tăng cao. Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại có thể tăng lên 6-6,2%/năm vào cuối năm nay.
Các chuyên gia của VNDirect nhận định, quyết định tăng lãi suất của Fed nếu theo lộ trình sẽ tăng tiếp từ nay đến cuối năm 2022 có thể sẽ có tác động lớn đến kinh tế Việt Nam.
Cùng với đó, theo số liệu báo cáo của Tổng cục Thống kê [GSO], tính đến thời điểm 20/6, tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 8,51%, cao hơn nhiều so với mức 5,47% cùng kỳ năm trước.
Mức tăng trưởng tín dụng gấp đôi so với mức tăng trưởng huy động trong nửa đầu năm là một trong những nguyên nhân gây áp lực lên lãi suất tiền gửi.
Chuyên gia kinh tế - TS. Cấn Văn Lực cho biết, lãi suất huy động có khả năng sẽ tiếp tục tăng trong năm nay, do áp lực lạm phát và người dân vẫn muốn chuyển dịch kênh đầu tư.
Bên cạnh đó, các ngân hàng vẫn phải tăng lãi suất huy động để thu hút dòng tiền gửi, khiến cho áp lực lãi suất đầu vào cũng như lãi suất cho vay tăng cao.
Theo TS Lực, lạm phát Việt Nam đang gia tăng, Ngân hàng Nhà nước đang rơi vào thế khó. Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các ngân hàng thương mại phấn đấu giảm lãi suất để hỗ trợ phục hồi kinh tế. Nếu lạm phát tăng cao thì mặt bằng lãi suất khó tiếp tục duy trì đc ở mức thấp như hiện nay.
Trước đó, tại phiên chất vấn Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước, bà Nguyễn Thị Hồng cho biết, chính sách điều hành lãi suất trong 5 tháng đầu năm chịu áp lực lớn từ những yếu tố từ bên ngoài như lạm phát và chính sách tiền tệ từ các nước trên thế giới.
Tại Việt Nam, dù lạm phát 5 tháng đầu năm vẫn trong mức kiểm soát [2,25%], song Ngân hàng Nhà nước nhận định, áp lực lạm phát nửa cuối năm và năm 2023 là rất lớn, do độ mở của nền knh tế cao. Trong bối cảnh này, Ngân hàng Nhà nước tỏ ra thận trọng với nới room tín dụng.
Ngân hàng Nhà nước cho biết, tiếp tục điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì ổn định thị trường tiền tệ và ngoại hối, đồng thời sẵn sàng cung ứng đủ nguồn vốn cho quá trình phục hồi và phát triển kinh tế.
Trong bối cảnh tiền VND chịu áp lực mất giá và mục tiêu kiểm soát lạm phát được đặt lên cao, giới phân tích nhận định, Ngân hàng Nhà nước nhiều khả năng sẽ có động thái thắt chặt chính sách tiền tệ và điều chỉnh tăng lãi suất sớm hơn dự kiến.
Tuy nhiên, mức tăng lãi suất sẽ chưa quá lớn để vẫn có thể hỗ trợ nền kinh tế hồi phục sau đại dịch.
Lãi suất cho vay thực tế đã nhích tăng?
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, trong nửa đầu năm 2022, tăng trưởng tín dụng đạt tới 9,35% trong khi huy động vốn chỉ tăng khoảng 4,51%.
Trong báo cáo cập nhật ngành ngân hàng mới công bố, các chuyên gia của Công ty cổ phần Chứng khoán SSI cho rằng, sự tăng trưởng mạnh mẽ của tín dụng trong nửa đầu năm được giải thích bởi một loạt các yếu tố như nhu cầu tín dụng phục hồi và việc phản ánh mức độ tăng của giá hàng hóa.
Trong khi đó, tăng trưởng huy động chỉ ở mức 4,5% so với đầu năm. Nhiều ngân hàng thương mại theo đó đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động tại nhiều kỳ hạn và tăng nhanh hơn dự kiến. Lãi suất cho vay cũng bắt đầu tăng vào cuối quý 2/2022.
Thanh khoản toàn hệ thống chịu áp lực vào đầu quý 2/2022 sau sự cố của Tập đoàn Tân Hoàng Minh. Lãi suất liên ngân hàng qua đêm đã tăng lên 2,5% và lãi suất huy động của một số ngân hàng tăng trong khoảng 10-95 điểm cơ bản.
Tuy vậy, dữ liệu của SSI cũng ghi nhận áp lực tăng lãi suất tiền gửi đã dần giảm bớt trong tháng 5-6/2022, do các ngân hàng trong nửa đầu năm 2022 đã sử dụng gần như hết hạn mức tăng trưởng tín dụng được cấp.
Do đó, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm đã bình thường trở lại, xuống dưới 1% và một số ngân hàng thậm chí còn hạ lãi suất đối với các khoản tiền gửi có giá trị nhỏ vào cuối tháng Sáu.
Với nguồn cung tín dụng hạn chế, lãi suất cho vay đã bắt đầu tăng từ 1-2% so với đầu năm với các khoản giải ngân mới. Thực tế, ghi nhận ở một số ngân hàng thương mại, một số khoản cấp tín dụng trước đó như cho vay mua nhà, đầu tư bất động sản… đã được các ngân hàng điều chỉnh tăng.
Trong khi đó, kết quả điều tra xu hướng do Vụ Dự báo-Thống kê, Ngân hàng Nhà nước vừa công bố cho biết, các tổ chức tín dụng đã nỗ lực thu hẹp chênh lệch lãi suất biên và phí phi lãi suất để hỗ trợ khách hàng vay vốn phục hồi sản xuất, kinh doanh.
[Biến động ngược chiều tỷ giá tác động thế nào đến kinh tế Việt Nam?]
Tuy nhiên, các ngân hàng cũng cho biết tiếp tục giữ nguyên hoặc có xu hướng “thắt chặt nhẹ” các điều kiện và điều khoản cho vay tổng thể để đảm bảo chất lượng tín dụng.
Nhiều tổ chức tín dụng dự kiến, trong 6 tháng cuối năm, nhu cầu tín dụng tiếp tục cải thiện hơn so với nửa đầu năm nay ở tất cả các lĩnh vực.
Các tổ chức tín dụng dự kiến sẽ tiếp tục “thắt" nhẹ các điều khoản và điều kiện cho vay khách hàng doanh nghiệp, cho vay đầu tư kinh doanh chứng khoán, đầu tư kinh doanh bất động sản, nhưng sẽ nới lỏng hơn đối với cho vay sản xuất kinh doanh.
Lãi suất có thể tăng sớm hơn dự kiến
Theo SSI, trước những áp lực về lạm phát và tỷ giá tăng nhanh trong quý 2/2022, Ngân hàng Nhà nước đã sử dụng công cụ bán ngoại tệ từ dự trữ ngoại hối nhằm có thể ổn định thị trường và hạn chế việc tác động lên mặt bằng lãi suất.
Tuy nhiên, do chênh lệch tăng trưởng tín dụng-tiền gửi hiện ở mức cao và tiền gửi từ Kho bạc Nhà nước có thể không còn dồi dào, nếu đầu tư công bắt đầu được đẩy mạnh. Do đó, áp lực tăng lãi suất huy động trong nửa cuối năm 2022 là hiện hữu, nếu hạn mức tín dụng được nới.
Đồng thời, một số ngân hàng cũng sẽ có nhu cầu tăng vốn dài hạn, do mức trần tỷ lệ vốn ngắn hạn sử dụng cho vay trung và dài hạn sẽ được điều chỉnh từ 37% xuống 34% và cho vay dài hạn có thể là động lực tăng trưởng tín dụng trong 6 tháng cuối năm 2022.
Chuyên gia SSI cho rằng, lãi suất huy động có thể tăng thêm 50-70 điểm cơ bản sau khi nới hạn mức tăng trưởng tín dụng. Cả năm 2022, lãi suất huy động có thể tăng 1-1,5%. Lãi suất cho vay đối với các khoản giải ngân mới sẽ cao hơn 1%-2% so với năm 2021.
Trong khi đó, thông thường phải mất từ 1-2 quý để lãi suất cho vay đối với các khoản vay dài hạn cũ điều chỉnh lại hoàn toàn theo lãi suất huy động.
Trong năm 2023, SSI dự báo diễn biến của lãi suất có thể sẽ có sự khác biệt giữa nửa đầu năm và nửa cuối năm.
Nhiều khả năng lãi suất huy động sẽ vẫn chịu áp lực tăng trong nửa đầu năm 2023, với CPI theo ước tính là 5,2%. Sau đó, lãi suất huy động có thể sẽ hạ nhiệt trong nửa cuối năm 2023, khi áp lực lạm phát giảm dần [CPI theo ước tính là 3,4% trong nửa cuối năm 2023].
Trong cả năm, lãi suất huy động dự kiến sẽ tăng khoảng 70-80 điểm cơ bản và tiệm cận mức trước COVID-19 tại một số ngân hàng.
Trong dự báo mới đây, các tổ chức quốc tế cũng nhận định Ngân hàng Nhà nước có thể điều chỉnh tăng lãi suất điều hành sớm hơn dự kiến.
Ông Ngô Đăng Khoa, Giám đốc toàn quốc Khối ngoại hối, thị trường vốn và dịch vụ chứng khoán, Ngân hàng HSBC Việt Nam cho rằng, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là một trong số ít ngân hàng trung ương ở châu Á chưa bắt đầu thắt chặt tiền tệ.
Tuy nhiên, rủi ro lạm phát gia tăng [dù phần lớn là lạm phát “nhập khẩu” từ nước khác] sẽ thúc giục cơ quan này cần phải thắt chặt tiền tệ.
Dựa trên những dự báo của HSBC, ông Khoa cho biết, lạm phát nhiều khả năng sẽ nghiêm trọng hơn từ quý 4/2022, thậm chí có lúc vượt trần 4% của Ngân hàng Nhà nước. Do đó, thời điểm áp dụng biện pháp bình thường hóa tiền tệ sẽ đến sớm hơn trong bối cảnh áp lực giá gia tăng.
Các chuyên gia của HSBC vẫn giữ quan điểm về việc Ngân hàng Nhà nước nhiều khả năng sẽ điều chỉnh lãi suất tăng 50 điểm cơ sở trong quý 3/2022 [hiệu lực từ quý 4/2022]; đồng thời dự báo sẽ tăng 50 điểm cơ sở mỗi quý kể từ quý 4/2022 cho đến quý 2I/2023. Lãi suất điều hành theo đó sẽ tăng mạnh lên 6,5% vào cuối quý 3/2023.
Trong khi đó, Ngân hàng Standard Chartered dự báo Ngân hàng Nhà nước sẽ duy trì lãi suất chính sách ở mức 4% trong năm 2022 và có thể sẽ thực hiện bình thường hóa chính sách vào quý 4/2023 với việc tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản lên 4,5%.
Dẫu vậy, ông Tim Leelahaphan, chuyên gia kinh tế phụ trách Thái Lan và Việt Nam, Ngân hàng Standard Chartered cũng cho rằng, dù Ngân hàng Nhà nước chưa đưa ra tín hiệu về sự thay đổi trong lập trường.
Cùng đó, sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam cũng chỉ vừa mới bắt đầu, nhưng khả năng Ngân hàng Nhà nước có thể sẽ tăng lãi suất sớm hơn dự kiến, khi lạm phát ngày càng gia tăng và VND mất giá nhanh hơn dự kiến, đặc biệt là nếu Cục Dự trữ liên bang Mỹ [Fed] tiếp tục lập trường “diều hâu”-chính sách kinh tế ủng hộ tăng lãi suất để chống lạm phát./.
Hứa Chung [TTXVN/Vietnam+]