Mã xỉ hiện.
Tên khoa học:
Portulaca oleracca L., họ Rau sam [Portulacaceae].
Cây mọc hoang ở những nơi ẩm ướt trong nước ta và nhiều nước khác.
Thành phần hoá học chính:
Vitamin A,C, tanin, saponin và men urease.
Công dụng:
Dùng chữa lỵ trực trùng, giun kim, giun đũa.
Cách dùng, liều lượng:
Ngày uống 250g tươi [tương đương 50g khô]. Dạng thuốc sắc. Trẻ em 6 tháng trở lên, uống với liều 50g tươi. Dùng ngoài giã đắp lên mụn nhọt.
|
Rau sam, tên khoa học là Portulaca oleracea, thuộc họ Rau sam [Portulacaceae], sống được một năm và có chiều cao phát triển lên đến 40cm.
Thân mọng nước, trơn nhẵn, có màu hơi đỏ hoặc tím đỏ và bò sát mặt đất cùng với các lá xanh mọc xen kẽ hoặc mọc đối với nhau. Phần rễ cây rau sam gồm có rễ cái và nhiều rễ thứ dạng sợi, có khả năng chịu hạn rất tốt, thậm chí là đất nghèo dinh dưỡng.
Hoa có 5 cánh, màu vàng và đường kính hoa tới 0.6cm. Hoa nở sớm hay muộn tùy thuộc vào tình trạng mưa nhiều hay ít, nhưng thường ra hoa vào khoảng cuối mùa xuân đến giữa mùa thu. Các hạt nằm trong quả nhỏ có hình đậu và nở ra khi chúng phát triển. Thân, lá và nụ hoa của cây rau sam đều có thể dùng được
Dù gọi là rau sam nhưng cách thức phát triển của nó không khác gì loài cỏ dại, được sử dụng trong nhiều món ăn với vị hơi chua và vị mặn đặc trưng như trộn làm salad, đem luộc như các loại rau khác hoặc cách nấu tương tự như rau bi na. Ngoài ra, rau sam có chất nhầy nên cũng được thích hợp để làm món súp hoặc thịt hầm.
Nguồn gốc, phân bố
Rau sam có nguồn gốc từ Trung Đông và Ấn Độ, phát triển như một loài cỏ dại và xuất hiện từ rất lâu.
Người ta đã phát hiện các vết tích của loài rau này được xuất hiện ở nhiều địa điểm trong thời kì tiền sử. Chẳng hạn, hạt giống của rau sam được tìm thấy trên cổ vật Hy Lạp ở Kastanas và trong khu bảo tồn để nữ thần Hera trên đảo Samos của Hy Lạp vào thế kỉ thứ 7 TCN.
Thậm chí, trong thời cổ đại, nhờ các đặc tính chữa bệnh của loại rau này mà đã được nhà văn hóa - nhà triết học Pliny the Elder khuyên người dân lúc bấy giờ nên mang theo bên mình như một tấm bùa hộ mệnh, để xua đuổi mọi điều không tốt.
Giờ đây, rau sam được tìm thấy nhiều nơi trên thế giới, kéo dài từ Bắc Phi, Nam Âu qua Trung Đông và tiểu lục địa Ấn Độ, rồi đến cả Malesia và Úc.
2 Cách chế biến rau sam đơn giản, hấp dẫn
Có nhiều cách để chế biến rau sam, dưới đây là một vài cách chế biến đơn giản nhưng vô cùng hấp dẫn:
Rau sam luộc
Rau sam đem về bạn dùng tay ngắt lấy phần ngọn rồi rửa nhẹ nhàng dưới vòi nước lạnh, để cho ráo.
Sau đó, bắc một nồi nước sôi lên bếp, cho rau sam đã sơ chế vào luộc trong khoảng 5 - 10 phút rồi vớt ra.
Rau sam luộc có thể chấm cùng với nước mắm, vị đắng của rau hòa quyện với vị mặn của nước mắm ăn sẽ hao cơm cực kỳ!
Rau sam xào
Bắc một nồi nước sôi lên bếp rồi cho rau sam đã rửa sạch vào luộc sơ trong khoảng 2 - 3 phút để khử bớt vị đắng. Sau đó vớt ra.
Tiếp đến, bạn phi một ít tỏi băm trên chảo nóng cho thơm, rồi cho rau sam đã luộc sơ vào xào ở lửa nhỏ trong 3 - 5 phút. Nêm nếm gia vị cho vừa ăn rồi cho ra dĩa.
Rau sam xào tỏi vừa thơm lại vừa đậm đà, hương vị không thua gì so với rau muống xào tỏi.
Rau sam nấu canh
Nấu một nồi nước sôi lên bếp. Sau đó cho hành tây cắt mỏng và rau sam đã qua sơ chế vào nấu trong khoảng 5 - 10 phút, nêm nếm gia vị cho vừa ăn rồi tắt bếp.
Rau sam nấu canh có hương vị thanh mát, đậm đà, giải nhiệt vào những ngày hè nóng bức rất tốt!
3 Cách trồng rau sam tại nhà
Bước 1. Chuẩn bị
Trước khi trồng rau, bạn cần chuẩn bị 1 cái thùng xốp có đục lỗ thoáng khí [hoặc chậu, khay], đất ẩm để trồng rau và hạt giống.
Bước 2. Gieo hạt, trồng cây
Ngâm hạt giống trong nước ấm khoảng 6 - 8 tiếng rồi vớt ra, để cho ráo. Sau đó, bạn dùng que chọc 1 lỗ sâu khoảng 1cm, cứ 1 lỗ bạn gieo 1 hạt vào rồi lấp kín đất. Lần lượt thực hiện cho đến hết số hạt giống mà bạn có.
Sau khi gieo hạt xong, bạn tiến hành tưới nước bằng vòi phun nhẹ.
Bước 3. Chăm sóc
Trong quá trình trồng cây, bạn chỉ cần thường xuyên tưới nước để giữ cho nền đất ẩm và nhổ cỏ dại xung quanh cây là rau sẽ phát triển tốt.
Bước 4: Thu hoạch
Khi cây rau đã đạt độ cao khoảng 20 - 30cm thì bạn có thể tiến hành thu hoạch được rồi!
4 Rau sam có phải là rau đắng biển không?
Do có cái tên khá giống nhau nên nhiều người thường nhầm lẫn rau sam với rau dắng biển. Tuy nhiên, đây là 2 loại rau hoàn toàn khác nhau.
So với rau sam, rau đắng biển có hoa màu trắng, lá và thân mọng nước, lá có hình bầu tròn với màu xanh nhạt hơn. Trong khi đó, rau sam lại có hoa màu vàng, thân cây và lá có màu xanh đậm hơn rất nhiều.
5 Mua rau sam ở đâu? Giá rau sam bao nhiêu?
Hiện tại trên thị trường, giá cây rau sam đang dao động khoảng từ 80.000 - 100.000 đồng đối với rau tươi [giá cập nhật vào tháng 11/2021]. Bạn có thể mua rau sam tươi ở các điểm chợ, các trang thương mại điện tử và mua rau sam khô ở các hiệu thuốc dân gian.
Ngoài ra, bạn cũng có thể mua hạt giống rau sam ở các địa điểm bán hạt giống với giá dao động khoảng từ 12.000 - 15.000/ gói/ 1gr [giá cập nhật vào tháng 11/2021].
Rổ nhựa 32cm Pioneer RN002
Rổ nhựa 28cm Pioneer RN001
Rổ nhựa 34 cm Pioneer RN003
Thau nhựa 30 cm Pioneer TN004
Thau nhựa 34cm Pioneer TN003
Thau nhựa 30 cm JCJ TN007
Rổ nhựa 23 x 18 x 8 cm Duy Tân 1T7
Rổ nhựa gấp gọn 24 cm BHX LD-NT705
Gáo nước nhựa 29cm JCJ GN001
Rổ nhựa gấp gọn 20 cm BHX LD-NT704
Rổ nhựa 30 cm Duy Tân 3T0
Với những chia sẻ phía trên, Điện máy XANH hy vọng đã cung cấp cho bạn thêm nhiều thông tin hữu ích về rau sam là rau gì, rau sam có phải là rau đắng hay không? Gợi ý các món ăn từ rau sam và cách trồng. Hẹn gặp lại ở những bài viết tiếp theo của chuyên mục Mẹo vào bếp nhé!
Biên tập bởi Nguyễn Loan Minh Trang • 30/09/2020
Hình ảnh của Cây Rau Sam:
Rau sam [danh pháp hai phần: Portulaca oleracea] là một loài cây sống một năm, thân mọng nước trong họ Rau sam [Portulacaceae], có thể cao tới 40cm. Nó có nguồn gốc từ Ấn Độ và Trung Đông, nhưng đã thích nghi với điều kiện môi trường ở các khu vực khác và có thể bị coi là một loài cỏ dại. Nó có thân bò sát mặt đất màu hơi hồng/đỏ, trơn nhẵn với các lá mọc đối thành cụm tại các đốt hay đầu ngọn. Các hoa màu vàng có 5 phần như thông thường và đường kính tới 0,6cm. Các hoa bắt đầu xuất hiện vào cuối mùa xuân và kéo dài cho tới giữa mùa thu. Hoa mọc đơn tại phần tâm của các cụm lá và chỉ tồn tại trong vài giờ vào những buổi sáng nhiều nắng. Hạt được bao bọc trong các quả dạng quả đậu nhỏ, chúng sẽ mở ra khi hạt đã phát triển thành thục. Rau sam có rễ cái với các rễ thứ cấp dạng sợi và nó có thể chịu đựng được các loại đất sét rắn, nghèo dinh dưỡng cũng như chịu hạn tốt.
Sử dụng
Tuy được gọi là rau nhưng thường thì người ta chỉ coi nó như là cỏ dại, chỉ dùng nó như là một loại rau ăn lá rất hạn chế. Nó có vị hơi chua và mặn. Nó có thể dùng tươi trong xà lách hay luộc, nấu tương tự như rau bi na. Do các chất nhầy mà nó chứa nên nó cũng được coi là thích hợp cho một số món súp hay thịt hầm. Thổ dân Australia dùng hạt của nó làm một loại bánh mì.
Rau sam chứa nhiều các axít béo omega-3 hơn các loại rau ăn lá khác. Nó là một trong số rất ít các loài cây có chứa EPA omega-3 chuỗi dài.. Nó cũng chứa nhiều loại vitamin [chủ yếu là vitamin C và một số vitamin B cùng các carotenoit], cũng như các chất khoáng dinh dưỡng như magiê, canxi, kali và sắt. Trong rau sam còn có hai loại betalain ancaloit, là các betacyanin màu đỏ [trong thân cây màu hồng/đỏ] và các betaxanthin màu vàng [trong các hoa và những phần màu vàng của lá]. Cả hai loại ancaloit này đều là các chất chống ôxi hóa tiềm năng và người ta cũng phát hiện ra các tính chất chống đột biến gen trong các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm.
Trong y học truyền thống Hy Lạp, rau sam được dùng để điều trị táo bón và viêm nhiễm hệ bài tiết. Trong thời kỳ cổ đại, các tính chất chữa bệnh của nó được cho là đáng tin cậy đến mức Pliny đã khuyên rằng nên đeo rau sam làm bùa hộ mệnh để xua đuổi ma quỷ [NH 20.120]..
Lịch sử
Đã từng được sử dụng rộng rãi tại Hy Lạp, nên các phát hiên cổ thực vật học là khá phổ biến tại nhiều khu vực tiền sử của quốc gia này. Trong ngữ cảnh lịch sử, các hạt thu được từ các lớp đất đá cổ tại Kastanas, cũng như tại khu vực Heraion, Sa mos có niên đại vào khoảng thế kỷ 7 TCN. Theophrastus đã đặt tên cho rau sam vào thế kỷ 4 TCN là andrákhne, và coi nó là một trong các loại rau cỏ mùa hè cần gieo hạt vào tháng Tư [H.P 7.12].