1. Triết học là gìĐã có rất nhiều cách định nghĩa khác nhau về triết học, nhưng đều bao hàm những nội dung cơ bản giống nhau: Triết học nghiên cứu thế giới với tư cách là một chỉnh thể, tìm ra những quy luật chung nhất chi phối sự vận động của chỉnh thể đó nói chung, của xã hội loài người, của con người trong cuộc sống cộng đồng nói riêng và thể hiện nó một cách có hệ thống dưới dạng duy lý. Khái quát lại, có thể hiểu: Triết học là hệ thống tri thức lý luận chung nhất của con người về thế giới; về vị trí, vai trò của con người trong thế giới ấy. – Triết học là một trong những hình thái
ý thức xã hội, xét cho cùng, đều bị các quan hệ kinh tế của xã hội quy
định. Dù ở xã hội nào, triết học bao giờ cùng gồm hai yếu tốt: – Triết học đã ra đời trong xã hội chiếm hữu nô lệ [ở phương Tây] và trong thời kỳ chuyển từ xã hội chiếm hữu nô lệ sang xã hội phong kiến [phương Đông], gắn liền với sự phân công lao động xã hội – tách lao động trí óc ra khỏi lao động chân tay [sau lần phân công lao động thứ 2] – Phù hợp với trình độ phát triển thấp ở các giai đoạn đầu tiên của lịch sử loài người, triết học ra đời với tính cách là một khoa học tổng hợp các tri thức của con người về hiện thực xung quanh và bản thân mình. Sau đó, do sự phát triển của thực tiễn xã hội và của quá trình tích luỹ tri thức, đã diễn ra quá trình tách các khoa học ra khỏi triết học thành các khoa học độc lập. Triết học với tính cách là khoa học, nên nó có đối tượng và nhiệm vụ nhận thức riêng của mình, nó là hệ thống những quan niệm, quan điểm có tính chất chỉnh thể về thế giới, về các quá trình vật vất và tinh thần và mối liên hệ giữa chúng, về nhận thức và cải biến thế giới 2. Vấn đề cơ bản của triết học– Theo Ăng-ghen, “Vấn đề cơ bản lớn của mọi triết học, đặc biệt là của triết học hiện đại, là vấn đề quan hệ giữa tư duy với tồn tại”. Việc giải quyết vấn đề cơ bản của triết học là cơ sở và điểm xuất phát để giải quyết các vấn đề khác của triết học. – Vấn đề cơ bản của triết học gồm hai mặt:
Bạn đã nắm vững kiến thức:Định nghĩa vật chất của Lênin + Mặt thứ hai trả lời cho câu hỏi: Con người có khả năng nhận thức được thế giới hay không? [Ý thức có thể phản ánh được vật chất hay không, tư duy có thể phản ánh được tồn tại hay không?]. Mặt này còn được gọi là mặt nhận thức.
Đối với các hệ thống triết học, vấn đề cơ bản của triết học không chủ được thể hiện trong các quan niệm có tính chất bản thể luận, mà còn được thể hiện trong các quan niệm chính trị – xã hội, đạo đức và tôn giáo, tất nhiên có thể là nhất quán hoặc là không nhất quán. Cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm xuyên suốt lịch sử phát triển của tư tưởng triết học và thể hiện tính đảng trong triết học. Hai mặt vấn đề cơ bản của triết học này tác động qua lại lẫn nhau. 3. Phương pháp nhận thức thế giới của triết họcTriết học nghiên cứu những quy luật chung nhất của tồn tại và tư duy, giúp cho việc nhận thức và hoạt động cải tạo thế giới. Triết học Mác dựa vào những thành quả của các khoa học cụ thể, nhưng nó không lấy phương pháp của các ngành khoa học cụ thể để làm phương pháp của mình. Phương pháp nhận thức chung nhất, đúng đắn nhất của triết học là phương pháp biện chứng duy vật. Phương pháp biện chứng duy vật đối lập với phương pháp siêu hình. Phương pháp biện chứng và siêu hình xuất hiện rất sớm, từ thời cổ đại. Phương pháp biện chứng là phương pháp nhận thức sự vật và hiện tượng trong sự liên hệ, tác động qua lại, vận động và phát triển. Ngược lại, phương pháp siêu hình xem xét sự vật, hiện tượng trong tách rời, không vận động và không phát triển. Cuộc đấu tranh giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình cũng là một nội dung cơ bản của lịch sử triết học. Phương pháp biện chứng duy vật xuất hiện từ thời kỳ cổ đại [Biện chứng duy vật thô sơ, mộc mạc tự phát]. Chỉ đến khi triết học Mác ra đời, phương pháp này mời thực sự trở thành phương pháp triết học khoa học. Phương pháp này giúp cho con người khả năng nhận thức một cách đúng đắn, khách quan về giới tự nhiên, xã hội và tư duy và giúp con người đạt được hiệu quả trong hoạt động thực tiễn. Vấn đề cơ bản của triết học là:
|
Triết học là môn mà đa số các sinh viên đều không thích bởi vừa khó hiểu, vừa dài dòng và khó học thuộc. Do các bạn chưa hiểu rõ được các vấn đề cơ bản của môn học này nên mới cảm thấy nhàm chán, khó học. Vậy có mấy vấn đề cơ bản của triết học? Hãy cùng theo dõi hết bài viết để tìm được câu trả lời nhé!
Trước khi đi vào tìm hiểu kỹ hơn về thắc mắc “Có mấy vấn đề cơ bản của triết học?” thì trước tiên chúng ta cần tìm hiểu về khái niệm của triết học. Vậy triết học là gì?
Triết học là hệ thống các tri thức lý luận chung nhất của con người về thế giới, về vị trí và vai trò của con người ở trong thế giới ấy. Những vấn đề có sự kết nối với chân lý, sự tồn tại, giá trị, kiến thức, ý thức, quy luật và ngôn ngữ.
Triết học đã phản ánh thế giới một cách chỉnh thể, nghiên cứu những vấn đề và quy luật chung nhất của chỉnh thể này. Đồng thời thể hiện chúng theo một cách có hệ thống ở dưới dạng lý luận.
Triết học cũng như khoa học, cần phải giải quyết rất nhiều vấn đề có sự liên quan với nhau. Trong đó, vấn đề quan trọng nhất chính là nền tảng và điểm xuất phát để giúp giải quyết những vấn đề còn lại, được gọi là vấn đề cơ bản của triết học. Vậy có bao nhiêu vấn đề cơ bản của triết học? Cách giải quyết vấn đề cơ bản của triết học như nào?
Theo Ăngghen thì: “Vấn đề cơ bản lớn của mọi triết học, đặc biệt là của triết học hiện đại, chính là vấn đề quan hệ giữa tư duy với tồn tại”.
Giải quyết vấn đề cơ bản của triết học không chỉ giúp chúng ta xác định được nền tảng và điểm xuất phát để giải quyết được các vấn đề khác của triết học. Nó còn là tiêu chuẩn để chúng ta xác định được lập trường, thế giới quan của các triết gia và những học thuyết của họ.
Vấn đề cơ bản của triết học có hai mặt và mỗi mặt sẽ trả lời cho một câu hỏi lớn. Cụ thể như sau:
- Mặt thứ nhất: Giữa ý thức và vật chất thì cái nào có trước, cái nào có sau, cái nào quyết định cho cái nào?
- Mặt thứ hai: Con người có khả năng nhận thức được thế giới quan hay không?
Vai trò của triết học trong đời sống xã hội đã được thể hiện qua các chức năng của triết học. Cụ thể triết học có nhiều chức năng khác nhau, nhưng quan trọng nhất vẫn là 2 chức năng thế giới quan và phương pháp luận.
Thế giới quan luôn đóng một vai trò rất quan trọng đối với đời sống của mỗi con người, mỗi giai cấp hay mỗi cộng đồng. Chúng giúp cho con người có thể nhận thức được đúng nhất về bản chất của mỗi sự vật, sự việc. Đặc biệt là các hoạt động của con người thường sẽ bị chi phối bởi một thế giới quan nhất định nào đó.
Khi được thế giới quan khoa học hướng dẫn cụ thể, con người sẽ xác định được chính xác mối quan hệ giữa họ với đối tượng. Từ cơ sở đó mà họ sẽ nhận thức được đúng quy luật vận động của đối tượng và giúp xác định rõ phương hướng, mục tiêu và cách thức hoạt động của mỗi người.
Ngược lại nếu như một thế giới quan không có khoa học hướng dẫn thì con người đương nhiên cũng không thể xác định được đúng mục tiêu mà mình mong muốn là gì? Phương hướng và cách thức hoạt động ra làm sao? Từ đó khiến cho các hoạt động không thể đạt được kết quả như mong muốn.
Phương pháp luận chính là hệ thống những quy tắc đã được đúc rút ra từ quy luật của thế giới khách quan. Đây cũng là cơ sở quan trọng cho phương pháp nghiên cứu khoa học. Bên cạnh đó thì việc hoàn thiện phương pháp luận còn giúp cho các nhà khoa học nghiên cứu và tìm ra những cách tiếp cận mới để có thể xác định được đúng phương hướng. Nhờ vậy mà thế giới quan có thể nâng cấp và cải cách. Hiện nay phương pháp luận được chia ra thành 03 cấp bậc chính đó là:
- Phương pháp luận ngành
- Phương pháp luận chung
- Phương pháp luận chung nhất
||Bạn có biết: Tư bản không thể xuất hiện từ lưu thông
Mối quan hệ giữa vật chất và ý thức chính là mối quan hệ biện chứng mà trong đó vật chất có trước, ý thức có sau. Vật chất là nguồn gốc của ý thức và quyết định cho ý thức nhưng lại không bị thụ động, nó có thể tác động trở lại vật chất thông qua các hoạt động của con người.
Theo Lênin thì: “Vật chất là một phạm trù triết học để chỉ về thực tại khách quan, đem đến cho con người trong cảm giác và được cảm giác của con người ghi chép lại, chụp lại, phản ánh lại mà không tồn tại sự lệ thuộc vào cảm giác.
Đặc điểm của vật chất là:
- Vật chất tồn tại bằng sự vận động và thể hiện sự tồn tại đó thông qua vận động.
- Không có vận động ngoài vật chất, không có vật chất nào không có vận động.
- Vật chất vận động được trong không gian và thời gian.
- Không gian và thời gian chính là thuộc tính chung vốn có của các dạng vật chất cụ thể; là hình thức tồn tại của vật chất.
Bên cạnh vật chất thì ý thức là kết quả của quá trình phát triển của tự nhiên và lịch sử xã hội. Ý thức mang bản chất là những hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Chính là sự phản ánh tích cực, tự giác, chủ động của thế giới khách quan và bộ não của con người thông qua các hoạt động thực tiễn.
Ý thức chính là sự phản ánh lại vật chất nên là cái có sau. Nếu không có vật chất ở trong tự nhiên và vật chất trong xã hội thì sẽ không có ý thức. Vậy nên ý thức là thuộc tính, là sản phẩm của vật chất, chịu sự chi phối và quyết định của vật chất. Bên cạnh đó, ý thức còn có tính sáng tạo, năng động nhưng những điều này lại có cơ sở từ vật chất và tuân theo những quy luật của vật chất. Ý thức sau khi được sinh ra sẽ không bị vật chất gò bó mà có thể gây tác động và thay đổi vật chất.
Vấn đề cơ bản của triết học là vấn đề mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là bởi vì:
- Vấn đề mối quan hệ giữa vật chất và ý thức là một vấn đề rất rộng và chung chung. Nó chỉ đóng vai trò là nền tảng và định hướng để giúp giải quyết các vấn đề khác.
- Các trường phái triết học đều có thể trực tiếp hoặc gián tiếp giả thích về mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại hay giữa vật chất và ý thức trước khi đưa vào quyết định của mình.
- Việc quyết định mối quan hệ giữa vật chất và ý thức chính là cơ sở xuất phát cho các quyết định triết học được ra đời.
- Việc quyết định vấn đề cơ bản của triết học còn là tính chất khách quan khoa học để phá giải những lập trường tư tưởng triết học của các nhà triết học trong lịch sử.
Bên trên là những thông tin chúng tôi chia sẻ cho các bạn về các vấn đề cơ bản của triết học. Hy vọng bài viết sẽ giúp các bạn giải đáp được thắc mắc: “Có mấy vấn đề cơ bản của triết học?”, hiểu rõ được bản chất và đạt điểm cao khi làm bài kiểm tra.
||Bài viết liên quan khác: