Toàn huyện hiện có 47.172,6 ha đất lâm nghiệp, chiếm 59,86 % tổng diện tích tự nhiên, diện tích đất lâm nghiệp có rừng là 37.311 ha. Trong đó diện tích rừng trồng: 20.320 ha chiếm 54,5 % diện tích; diện tích rừng tự nhiên 16.991 ha, chiếm 45,5 % diện tích. Độ che phủ của rừng đạt 52 %.
Chăm sóc vườn cây giống ở Sơn Dương. Ảnh: baotuyenquang.
Đất đai ở Sơn Dương thích hợp cho việc trồng các loại cây như chè, mía, cây nguyên liệu giấy, các loại cây ăn quả như nhãn, vải…và chăn nuôi bò thịt.
Sơn Dương cũng là nơi tập trung các cơ sở chế biến khoáng sản, sản xuất vật liệu xây dựng như: quặng thiếc, quặng Volfam, fenspat, Barit; khai thác đá, sỏi, cát, sản xuất gạch đất sét nung, sản xuất vôi bột… Ngoài ra còn có các cơ sở chế biến chè, đường, phân vi sinh và các ngành tiểu thủ công nghiệp như may mặc, gò hàn, sản xuất đồ mộc gia dụng.
Sơn Dương có 2 tuyến đường bộ quan trọng là quốc lộ 37 từ Thái Nguyên đi qua huyện Sơn Dương và quốc lộ 2C từ thị xã Vĩnh Yên lên Sơn Dương.
Diện tích: 789,3km2
Dân số: 165.300 người [2004]
Mật độ dân số: 209 người/km2
Bao gồm thị trấn Sơn Dương và 32 xã: Vĩnh Lợi, Cấp Tiến, Thượng Ấm, Tú Thịnh, Minh Thanh, Trung Yên, Tân Trào, Bình Yên, Lương Thiện, Hợp Thành, Kháng Nhật, Phúc Ứng, Hợp Hoà, Thiện Kế, Ninh Lai, Sơn Nam, Tuân Lộ, Thanh Phát, Đông Thọ, Quyết Thắng, Đồng Quý, Vân Sơn, Văn Phú, Đông Lợi, Phú Lương, Hồng Lạc, Hào Phú, Sầm Dương, Lâm Xuyên, Tam Đa và Đại Phú.
Sơn Dương là nơi sinh sống của 10 dân tộc gồm: Kinh, Tày, Nùng, Cao Lan, Dao, Hoa, H’ Mông, Sán Dìu, Mường, Ngán.
Dân tộc Tày, Dao ở Sơn Dương thường làm nhà bằng thân cây mai, cây vầu, cây tre. Mái nhà khá dốc, kéo dài từ đỉnh nóc xoè gần kín thân nhà chính, bà con thường làm nhà sàn hay nhà đất hoặc nửa sàn nửa đất nhưng điểm chung là có rất nhiều sàn gác ở trên cao để đồ đạc hoặc làm kho chứa đồ.
Nếu là nhà sàn, tường thường được làm bằng ván gỗ, phên vách nứa hoặc cây mai, vầu ken dày. Nếu là nhà đất, tường được làm bằng vách nứa đập dập trộn hỗn hợp rơm, bùn, trấu rồi trát lên cốt tre.
Người Sán Dìu ở Sơn Dương thường làm nhà gỗ truyền thống 5 gian, trong nhà lúc nào cũng có nồi cháo quanh bếp lửa, người Sán Dìu có lối hát soọng cô rất độc đáo.
Hiện tại, Sơn Dương đang xây dựng làng văn hoá du lịch của người Sán Dìu kết hợp với du lịch sinh thái mạo hiểm của vùng đệm Vườn Quốc gia Tam Đảo.
Sơn Dương có nhiều khu di tích lịch sử nổi tiếng như: khu di tích lịch sử Tân Trào – ATK; cụm di tích Bác Tôn; Ban thường trực Quốc Hội; mặt trận liên Việt ở xã Trung Yên; đình Hồng Thái; lán Nà Lừa; làng Sảo; cụm 43 điểm di tích tại xã Tân Trào; cụm di tích phủ Chủ tịch, Thủ tướng Chính phủ tại thôn Lập Binh, xã Bình Yên; cụm di tích Nha Công an và các bộ ngành ở xã Minh Thanh.
Ngoài những di tích lịch sử, Sơn Dương còn có những thắng cảnh đẹp như thác Đát [suối Tiên] xã Hợp Hoà, thác Cao Ngỗi xã Đông Lợi.
Khi đến thác Đát, du khách có cơ hội thưởng thức những món đặc sản như cá phèo, cá quy, ếch ảng....
Sơn Dương phấn đấu đến năm 2010, tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm trên 12%.
Công nghiệp, thủ công nghiệp và xây dựng đạt khoảng 37%, nông- lâm nghiệp đạt 36%, các ngành dịch vụ, thương mại đạt 27%.
Diện tích trồng rừng tập trung 4.000 ha, độ che phủ của rừng trên 55%.
Quy hoạch ổn định vùng chè thâm canh 1.500 ha, năng suất bình quân 10 tấn/ha.
Quy hoạch vùng mía nguyên liệu trên 4.000 ha, năng suất bình quân trên 60 tấn/ha.
Trong quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Tuyên Quang đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 có hướng phát triển khu du lịch sử- văn hoá ở Sơn Dương gồm toàn bộ các di tích lịch sử cách mạng, văn hoá ở khu Tân Trào-ATK tại các xã Tân Trào, Trung Yên, Minh Thanh, Bình Yên, Hợp Thành, Tú Thịnh.
Theo Phòng Dân tộc huyện Sơn Dương [Tuyên Quang] hiện trên địa bàn huyện còn 7 xã thuộc diện xã 135, đời sống kinh tế của người dân còn nhiều khó khăn.
Đến nay, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang còn 7 xã vùng 135. Ảnh: Đào Thanh.
7 xã 135 của huyện Sơn Dương gồm Xã Đồng Quý, Bình Yên, Lương Thiện, Hợp Hoà, Trung Yên, Đông Lợi và xã Quyết Thắng. Cùng với đó, huyện Sơn Dương cũng có 25 thôn/8 xã thuộc diện thôn 135.
Giai đoạn 2020-2025, từ các nguồn vốn đầu tư, hỗ trợ của Trung ương và địa phương, các xã 135 của huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang sẽ được ưu tiên tập trung đầu tư hệ thống đường trục xã, liên xã, điện lưới quốc gia, cơ sở vật chất giáo dục; nguồn vốn và kỹ thuật phát triển sản xuất.
Đây là những tiền đề quan trọng để các xã 135 vươn lên phát triển kinh tế, xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Ngày 30-12, huyện Sơn Dương đã tổ chức Hội nghị triển khai thực hiện Nghị quyết số 816/NQ-UBTVQH14 ngày 21-11-2019 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã thuộc tỉnh Tuyên Quang. Đồng chí Trần Ngọc Thực, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh dự và chỉ đạo hội nghị.
Theo Nghị quyết, huyện Sơn Dương có 4 đơn vị hành chính cấp xã được sắp xếp lại thành 2 đơn vị hành chính mới thuộc huyện: thành lập xã Tân Thanh trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số xã Thanh Phát với xã Tuân Lộ; thành lập xã Trường Sinh trên cơ sở nhập toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số xã Lâm Xuyên với xã Sầm Dương. Sau khi sắp xếp, huyện Sơn Dương còn 30 xã, 1 thị trấn. Việc điều chỉnh, sắp xếp có hiệu lực từ ngày 1-1-2020.
Phát biểu tại hội nghị, đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Ngọc Thực đã biểu dương tinh thần của cán bộ, đảng viên, nhân dân huyện Sơn Dương sớm triển khai thực hiện Nghị quyết. Đồng chí yêu cầu huyện quan tâm chỉ đạo sát sao, nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy chính quyền cơ sở, đảm bảo hoạt động liên tục; ưu tiên giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến quyền lợi của người dân. Đồng thời, tăng cường đoàn kết trong cán bộ, đảng viên và nhân dân để việc sáp nhập đạt được hiệu quả, phù hợp với quy hoạch tổng thể và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của huyện, cũng như phù hợp với điều kiện thực tế và nguyện vọng của đại đa số nhân dân.
Tại hội nghị, Huyện ủy Sơn Dương đã công bố thành lập Đảng bộ xã Tân Thanh và Đảng bộ xã Trường Sinh; chỉ định các chức danh theo quy định.