Món ăn ở Việt Nam rất phong phú, mỗi miền đều có hương vị đặc trưng, và tùy theo khẩu vị của mỗi người mà thích món ăn của mỗi vùng. Theo Tớ nhận thấy, người của vùng nào thì thường hợp khẩu vị của món ăn tại vùng đó, giống như người Việt Nam hợp với món ăn của Viêt Nam vậy. Cá nhân tớ thì ko thích món ăn ở miền Nam, một thứ gì đó cay cay, ngọt ngọt ... huhu tớ cũng không rõ nhưng chắc là trong đó bị ảnh hưởng bởi dừa thì phải [:[] Người miền nam rất hay dùng nước dừa để chế biến các món ăn mà
Vì sao người miền Tây lại ‘hảo ngọt’, những lý do dưới đây có thể giúp bạn giải đáp điều đó.
1. Điều kiện thời tiết
Việt Nam nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa nhưng lãnh thổ đất nước thì có đặc điểm hẹp ở chiều ngang, dài theo chiều dọc và địa hình đồi núi đồng bằng phức tạp nên mỗi vùng miền lại chịu tác động của những yếu tố thời tiết khác nhau rõ rệt. Trong khi nhiệt độ ở Miền Bắc khá thấp bởi những vùng không khí lạnh xuất hiện thường xuyên, Miền Trung thường chịu lũ lụt do mưa bão trường kỳ gây ra thì Miền Nam dù nhiệt độ có khá nóng nhưng thời tiết lại “mưa thuận gió hòa”.
Những đặc điểm thời tiết này cũng ảnh hưởng rất nhiều đến thói quen ăn uống của người dân. Để chống lại cái lạnh, người Miền Bắc thường ăn nhiều mỡ, biểu hiện là các món ăn đa phần được chế biến bằng cách chiên xào và nêm ít gia vị hơn nên ẩm thực có vị nhạt vừa đủ. Người Miền Trung ăn cay để chống lại những tháng ngày mưa bão dầm dề.
Còn ở miền Nam thời tiết nóng hơn nên người dân thường ăn nhiều rau, các món ăn chủ yếu được chế biến sống, luộc hoặc nấu lẩu. Trong các món ăn đó, vị ngọt được gia tăng để hợp với quan niệm về thuyết ngũ hành là vị ngọt hợp với hành thổ - trung hoà lại cái nóng.
2. Văn hóa ngọt ngào
Du khách nào có những kinh nghiệm du lịch Miền Tây sẽ gặp được nhiều người Miền Tây, nhất là những cô gái có cách ăn nói rất nhỏ nhẹ, ngọt ngào như “rót mật vào tai”. Văn hóa thích sự ngọt ngào của người Miền Tây còn thể hiện ở lối sống “có sao nói vậy”, không che giấu bản tính nhưng không làm phật lòng ai cũng như không ưa cãi vã, tránh to tiếng và đụng chạm. Cách nói chuyện ngọt ngào phần nào cũng thể hiện sự khiêm nhường của người Nam Bộ nói chung, người miền Tây nói riêng.
Lý do này được cho là không mấy thuyết phục nhưng lại khá thú vị khi trùng hợp với sở thích ăn ngọt của người Miền Tây nên được nhiều du khách chấp nhận và xem như là một điều hiển nhiên được hình thành từ lâu đời.
Còn ở miền Nam thời tiết nóng hơn nên người dân thường ăn nhiều rau, các món ăn chủ yếu được chế biến sống, luộc hoặc nấu lẩu. Trong các món ăn đó, vị ngọt được gia tăng để hợp với quan niệm về thuyết ngũ hành là vị ngọt hợp với hành thổ - trung hoà lại cái nóng.
3. Thói quen ăn uống từ nhỏ
Trong số các loại vị như mặn, ngọt, chua, cay, đắng, chát… thì lưỡi của trẻ em vừa mới chào đời sẽ có khả năng phát hiện vị ngọt một cách tự nhiên. Các vị mặn, chua, cay, đắng, chát... cần quá trình nhận biết và học hỏi từ từ khi trẻ lớn lên và tiếp xúc với nhiều loại thực phẩm. Vị ngọt hay các thức ăn thức uống ngọt cũng được xem như một “liều thuốc tự nhiên”, giúp trẻ con quên đi cảm giác khó chịu hiện tại.
Sở thích ăn ngọt ở trẻ sẽ kéo dài từ khi vừa chào đời cho đến tuổi vị thành niên sau đó cơ thể mới bắt đầu phân loại và chọn lựa sở thích ăn uống khác nhau. Nên có thể nói, trẻ em cả ba vùng Bắc, Trung, Nam đều thích ăn ngọt. Sự khác nhau nằm ở chỗ cha mẹ là người cung cấp những bữa ăn cho trẻ và người Miền Tây thường nêm ngọt hơn trong các món ăn.
Khu vực Miền Tây lại có nhiều loại thực phẩm giàu đường như nhiều loại trái cây ngọt, mía đường, các món bánh ngọt… Vì vậy cơ hội trẻ tiếp xúc với thực phẩm ngọt đa dạng và nhiều hơn hẳn so với trẻ em Miền Bắc và Miền Trung. Điều này đã dần dần hình thành thói quen ăn ngọt, nối tiếp từ thế hệ này sang thế hệ khác đối với người dân miền Tây.
Theo Miền Tây ơi
Đôi khi, anh em, đồng nghiệp và bạn bè hỏi tôi: “Mày vào SG lập nghiệp trên dưới 10 năm rồi, mày biết sao người miền Nam, miền Tây ăn ngọt, món nào cũng cho nhiều đường, nêm nếm rất ngọt, nhất là canh, điển hình là canh chua, không?”. Tôi chỉ trả lời bằng một câu dân gian hay nói: miền Bắc ăn nhạt, miền Trung ăn mặn, miền Nam ăn ngọt, thế thôi, chứ thật lòng tôi chưa hiểu điều đó bắt nguồn thế nào và lý do sâu xa là gì?
Có rất nhiều ý kiến đến từ nhiều người để giải thích cho sự khác biệt này. Đơn giản là phong tục, nét văn hóa, tập quán văn hóa ẩm thực vùng miền hay do điều kiện môi trường từng miền. Nhưng nhìn chung đa phần các ý kiến xoay quanh yếu tố điều kiện môi trường và yếu tố lịch sử.
Xét về điều kiện môi trường:
Khí hậu miền Nam nắng nóng và độ ẩm cao, khiến cho cơ thể mệt mỏi, không thoát được mồ hôi, nên thèm ngọt để bổ sung năng lượng.
Khí hậu miền Trung thì nắng gắt, gió lào, khô, nên thoát mồ hôi nhiều, mất muối, nên ăn mặn.
Mặc khác, miền Trung quanh năm bão lũ, muối thì nhiều nhưng làm ăn lại khó khăn đói kém nên ăn mặn hơn để tiết kiệm thức ăn [cái này mình thấy hợp lý vì khi còn nhỏ nghèo đói nấu gì cũng mặn để mỗi bát cơm ăn một tý thịt thôi].
Khí hậu miền Bắc thì 4 mùa quanh năm. Thích cay là cay, thích mặn là mặn, thích ngọt là ngọt. Những vị giác dưới đầu lưỡi hài hòa ổn định.
Bên cạnh đó, điều kiện miền bắc không có nhiều muối cũng như sự ưu đãi đặc biệt nào nên vị ăn bình hòa.
Con người ăn thức ăn theo vùng miền, hoà hợp với khí hậu thì ít sinh bệnh tật.
Có người cho rằng điều này chủ yếu do thổ nhưỡng cùng vùng đất đó tạo nên hương vị chung cho các loại cây trái mà tác động cả vào phong vị ẩm thực của con người khi sinh sống tại đó suốt nhiều thế kỷ.
Xét về yếu tố lịch sử:
Do tập quán văn hóa ẩm thực, vùng đông nam bộ khá nhiều người gốc Hoa, họ ăn rất nhiều thịt, thái rất to, thích thịt nhiều mỡ, nấu gì cũng bỏ đường.
Người miền Tây chịu ảnh hưởng của người Khmer và người hoa Triêu Châu, nên khẩu vị có sự pha trộn, các món ăn thường kết hợp đẩy đủ gia vị.
Các món ăn hay cho thêm đường, kết hợp với tỏi [người miền Nam luôn dùng tỏi], hai thứ này làm cho món ăn có vị đầm, đậm đà, khử mùi tanh.
Thực tế người miền Tây vẫn dùng tỏi và đường để khử mùi, nhưng chưa hoàn toàn nên nhiều món kho, món canh, người miền khác không ăn được.
Tóm lại không phải người miền Tây ăn ngọt mà là họ thích sự cân bằng và đầm vị. Chúng ta thấy ngọt vì nhạy cảm với đường vì lẽ ra bình thường không xuất hiện trong cách nấu của chúng ta.
Nhìn chung, khẩu vị bắt nguồn từ tập tục, văn hoá, điều kiện môi trường, điều kiện tự nhiên… do đó khẩu vị của người vùng này sẽ khác của người vùng khác. Đó là nét đẹp tự nhiên, là đặc điểm của từng vùng miền, là phong tục, nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của mỗi vùng nước ta. Tôi gọi đấy là sự đa dạng trong văn hóa ẩm thực mỗi vùng miền.
[Tổng hợp]
Bạn đang đọc bài viết trên Mạng xã hội Góc Nhìn tại địa chỉ website www.gocnhin.com.vn.
Góc Nhìn rất trân trọng đón nhận bài viết của bạn cho các chuyên mục Xã hội - Đời sống, Bất động sản - Tài chính - Doanh nhân - Doanh nghiệp, Du lịch, Ẩm thực, Người tốt - Việc tốt...
Bài viết gửi về email: hoặc liên hệ 0939920088. Trân trọng!
Đó không hẳn là một trải nghiệm tuyệt vời cho những người ăn kiêng, nhưng nếu yêu thích phong vị này bạn cũng có thể chậc lưỡi cho qua: "Chà, đồ ăn ngọt như con người vậy!".
- "Nổ não" cách cân - đo - đong - đếm ở 3 miền: Tranh cãi nhất là cách TÍNH CHỤC của người miền Tây, tưởng 10 nhưng có nơi TỚI TẬN 19?!
- Lạ đời VĂN HÓA ĂN LẨU của người miền Tây: "rau rác" mọc dại kiểu gì cũng ngon, nhưng khi đãi khách nhìn cách bày biện là thấy ngay "cái nết nhiệt tình, hào sảng"
- Có một Tây Đô rất lạ: Đâu rồi những tiếng rao, tiếng hò giữa chợ nổi, chỉ thấy phiên chợ "một tiếng rưỡi" đậm chất người miền Tây giữa lòng thành phố
- 28 Âm lịch, người miền Tây rục rịch dọn nhà đón Tết, chuẩn bị những mâm cơm hoành tráng được mong chờ nhất năm chào đón con cháu ở xa trở về
Nhiều người đã đặt ra câu hỏi rằng khi họ nhìn thấy người miền Tây ăn cơm với trái xoài chín, chuối chín, dưa hấu, cơm dừa. Họ ăn trực tiếp hoặc cắt mỗi trái một ít rồi bày ra đĩa, mang lên mâm cơm ăn ghém với cá kho, thịt kho,... như ăn dưa leo!
Hay là chuyện ca trà đường, cà phê sữa đá đập "bất ly thân" của dân miền Tây. Chuyện là sau mỗi bữa ăn, họ thường làm một ca trà đường, cà phê sữa có thể tích từ 1 lít trở lên, vừa uống vừa nhai nước đá rộp rộp rồi khen: "Đã quá bây ơi! Nó ngọt xớt!".
Đó không hẳn là một trải nghiệm tuyệt vời cho những người ăn kiêng, nhưng nếu yêu thích phong vị này bạn cũng có thể chậc lưỡi cho qua: "Chà, đồ ăn ngọt như con người vậy!".
VĂN HÓA CƠ BẢN ĐÃ... NGỌT NGÀO!
Ít nhất một lần bạn từng nghe "người miền Tây nhất ăn nói ngọt ngào, như rót mật vào tai". Lại phải bàn chuyện trong đời sống văn hoá sống "thiệt tình" của người miền này,điều màkhông có sách vở nào ghi chép.
Người miền Tây trong văn hoá thích sự ngọt ngào, không che đậy cảm xúc, cách họ giải quyết mâu thuẫn cũng thường ôn hoà, ngại việc chòm xóm láng giềng mất lòng nhau, chuyện bằng mặt không bằng lòng cũng ít khi diễn ra, họ giải quyết xích mích bằng cách bày tỏ suy nghĩ, cảm nhận của mình chứ không im lặng mà giữ khư khư tai tiếng. Nhưng phải nói, cách ăn nói ngọt ngào của người miền Tây là xuất phát phần lớn là từ sự "chân tình" chứ không chỉ là nhờ người sống khéo léo.
Ăn thì luôn đi kèm với nói, ruột là bộ não thứ 2 của cơ thể nên đôi khi cách xử sự có phần ngọt ngào của người miền Tây là xuất phát từ việc họ thường dung nạp nhiều điều ngọt ngào.
Điểm đặc biệt có thể thấy rõ rệt đó là người miền Tây ở vùng nào thì nhận vùng ấy, không bao giờ từ chối mình là người nhà quê, họ cũng hay gật gù khen đất nhà mình rộng rãi, "trên cơm dưới cá".
TỪ THỜI SƠ SINH ĐÃ ĐƯỢC LÀM QUEN VỚI HƠN 100 LOẠI BÁNH NGỌT
Bạn không nghe lầm và đây cũng không phải vấn đề được đặt ra một cách nói ngoa. Trẻ em ở cả 3 miền đương nhiên đều thích ăn ngọt thay vì chua, cay, mặn, đắng thế nhưng môi trường ẩm thực cũng chính là yếu tố tất thời ảnh hưởng đến thói quen ăn uống của một đứa trẻ.
Ở miền Tây, thực phẩm bánh, kẹo, trái cây ngọt lại đa dạng so với các vùng khác. Vì vậy cơ hội trẻ tiếp xúc với thực phẩm ngọt đa dạng và nhiều hơn hẳn so với trẻ em Miền Bắc hay Miền Trung. Điều này đã dần dần hình thành thói quen ăn ngọt và di truyền từ nhiều thế hệ người miền Tây.
Ở miền Tây đa dạng các loại bánh, đồ ngọt, thậm chí có món mặn nhưng vẫn phải chang nước cốt dừa thì mới ngon như: Bánh bột, bánh ít trần,...
Ngoài ra phải nhắc "Lễ hội bánh dân gian Nam Bộ" diễn ra khoảng 2, 3 lần trong năm ở Cần Thơ, Hậu Giang, Cà Mau,.... Bánh dân gian ở miền Tây là sản phẩm xuất hiện từ thời khai hoang khẩn hoá và đến nay chưa từng bị mai một. Người dân miền Tây đã tận dụng điều kiện tự nhiên và các nguồn nguyên liệu từ gạo, dừa nếp, khoai, củ để chế biến hơn 100 loại bánh với nhiều loại: Ngọt có, mặn có, vừa có nhân và cả loại không nhân; nhưng đại trà và đặc sắc nhất vẫn là các loại bánh ngọt.
Đối với các loại bánh mặn ở nơi khác, người miền Tây đều có thể chế biến ra cách ăn ngọt của nó. Ví như bánh đúc, bánh bèo, bánh tằm, bánh lọt,... họ nấu nước cốt dừa sền sệt, nước đường gừng đặc quánh rồi rưới lên bánh, rắc trên cùng ít đậu phộng hoặc mè ăn kèm.
Ngoài bánh ngọt thì các món ăn mặn ở miền Tây cũng mang hơi hướng ngọt. Một số món như cari, bánh tằm bì,... là không thể thiếu nước cốt dừa trong quá trình chế biến. Riêng thịt kho, ruột khìa dùng phần nước để ninh từ 1 - 2 giờ.
Người miền Tây kho thịt với khóm [thơm], riêng thịt kho tàu muốn ngon phải có nước dừa, kể cả khi khìa lòng lợn họ cũng tận dụng vị ngọt dịu của nước dừa để lòng được thơm, ngon hơn...
ĐIỀU KIỆN THỜI TIẾT VÀ SỰ CỘNG HƯỞNG CỦA CÁC DÂN TỘC ANH EM VÀO NỀN ẨM THỰC "DỄ CHỊU"
Nói về chuyện ăn uống thì thời tiết là điều kiện trực tiếp ảnh hưởng đến khẩu vị vùng miền nhiều nhất. Phải bàn đến cả Bắc, Trung, Nam để ta làm ví dụ.
Không phải tự nhiên mà ẩm thực miền Bắc trở thành chuẩn mực trên bản đồ ẩm thực Việt. Trong đời sống, người Bắc không hối hả, tất bật làm ăn buôn bán như người miền Nam [đặc biệt là thương lái Tây Nam Bộ bận rộn thấy rõ], người miền Bắc cũng không phải đương đầu chống chọi với thiên tai khắc nghiệt như người Trung. Nhịp sống của người Bắc đâu đó vẫn toát lên một vẻ ung dung, phong thái đến lạ kỳ. Đó cũng được xem là hệ quả của thời tiết "mùa nào thức ấy", thể như câu:"Mùa hè cá sông, mùa đông cá bể, chim ngói mùa thu, chim cu mùa hè".
Sự ảnh hưởng của điều kiện thời tiết đến phong vị ẩm thực của các vùng miền được thể hiện rõ rệt nhất là ở miền Trung. Chịu ảnh hưởng của khí hậu khắc nghiệt, gió biển, gió núi quanh năm, ẩm thực miền Trung cũng thường thiên về những món cay, có tính dương để chống lại cái lạnh có tính hàn. Hoặc họ phải chọn cách ăn mặn để tằn tiện, tiết kiệm.
So với vùng khác, miền Nam dù có chịu hạn ngập, hạn mặn nhưng nhìn chung vẫn là được thiên nhiên ưu đãi đủ đường, quanh năm ít hoặc hiếm khi có bão lũ, chính vì vậy nên phong cách sống của họ cũng trở nên phóng đạt, dễ chịu, chắc chắn chuyện ăn uống là dễ thấy nhất. Người miền Nam nói chung hay Tây Nam Bộ nói riêng thường có nêm nếm đồ ăn rất táo bạo, sẵn sàng cho thêm các phụ gia mới mẻ để chiều lòng khẩu vị.
Điểm đặc biệt nhất mà có thể trở thành câu chuyện làm quà khi nói về thói quen ẩm thực miền Tây. Đó là chuyện sử dụng nước dừa, nước cốt dừa làm gia vị chủ đạo trong hầu hết các món ăn. Ví dụ thịt, cá họ thường kho với nước dừa, nước lẩu thay vì ninh từ xương, rau củ cho ngọt thì người miền Tây cũng dùng nước dừa tươi để thay, cà ri, bánh canh cá lóc, bánh tầm bì, dù là món mặn nhưng chắc chắn phải có nước cốt dừa làm chủ đạo.
Ngoài ra, một yếu tố có thể nhắc đến đó là sự cộng hưởng của các dân tộc trong vùng đã khiến ẩm thực miền Tây Nam ngày một được hình thành và phát triển một cách trọn vẹn và đa dạng nhất. Cụ thể phải kể đến là đồng bào người Khmer và người Chăm ở Nam Bộ.
Cách thức dùng nước dừa, cốt dừa trong ẩm thực cũng là thói quen của người Khmer, nguời Chăm ở Nam Bộ, chính họ đã tạo ra sự kết hợp độc đáo này!
THỦ PHỦ CỦA THỐT NỐT Ở MIỀN TÂY VÀ NHỮNG VÙNG ĐẤT ĐI ĐÂU CŨNG THẤY CÂY MÍA
Ngoài yếu tố về thời tiết, điều kiện nông nghiệp cũng là một trong những tác động đến văn hóa ẩm thực của người miền Tây. Đất miền Tây cây trái xum xuê, mỗi mùa một loại quả, có loại sai quả quanh năm nhưng nhìn chung thức nào cũng ưu ái một vị ngọt ngào. Há chẳng phải thói quen ăn ngọt cộng thêm điều kiện tự nhiên cho hoa thơm quả ngọt thành ra người miền Tây ngọt ngào trong lời nói đến miếng ăn.
Nếu như những thứ ở trên chưa đủ thuyết phục thì hãy chỉ chăm chăm vào cây mía, cây thốt nốt ở miền Tây.
Trong "Giáo Trình Cây Mía" của Bộ Giáo Dục Cuba [1963] có đề cập: "Mía là cây công nghiệp lấy đường quan trọng của ngành công nghiệp đường ăn trên thế giới, đồng thời cũng là cây lấy đường duy nhất để cung cấp một phần năng lượng cần thiết cho cơ thể con người của Việt Nam".
Ở Việt Nam, mía được phân bố rộng rãi ở các vùng như Hậu Giang, Sóc Trăng, thủ phủ của mía trải dài hơn chục nghìn hecta. Cây mía ngày xưa gắn chặt và cứu cánh với người nông dân miền Tây, các nhà máy đường cũng phân bổ dọc các tỉnh Sóc Trăng, Bến Tre, Phụng Hiệp – Cần Thơ, Trà Vinh, Kiên Giang, Cà Mau.
Nước màu cũng được làm từ trái cây và kho thịt cũng phải kho với trái cây...
Ngoài ra, tương tự như cây mía, thốt nốt miền Tây cũng được kể đến như một nhóm nông nghiệp mở đang trên đà phát triển. Thốt nốt là loại cây đặc trưng gắn liền với hình ảnh đời sống của đồng bào dân tộc Khmer tại An Giang.
Ở An Giang, sự phát triển của nhóm nông nghiệp thốt nốt đã chiếm ưu thế hàng chục năm nay bởi nhu cầu sử dụng thốt nốt thiết yếu và thậm chí nó còn được xem là một món gia vị đặc trưng làm nên linh hồn của các món ăn trong đời sống hằng ngày như làm nước màu cho món cá kho, thịt kho, nấu bánh canh, đường thốt nốt còn được các cụ già miền Tây chiêu đãi khách cùng với trà chiều.
Đường thốt nốt ở miền Tây [cụ thể có nhiều ở An Giang]....
Độc đáo bánh đúc ngọt miền tây được làm bằng thủ công hơn 50 năm, dân dã nhưng ngon mắt và hấp dẫn vô cùng