Báo cao tham luận xây dựng khu dân cư kiểu mẫu

Để xây dựng thành công xã nông thôn mới [NTM] theo Bộ tiêu chí quốc gia thì phải xây dựng được thôn đạt chuẩn NTM. Và "Khu dân cư kiểu mẫu”  là mô hình cụ thể hóa các tiêu chí đó. Khu dân cư [KDC] kiểu mẫu không chỉ góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển mà còn lưu giữ được truyền thống hồn quê.

Ấn tượng Nam Trà - truyền thống và hiện đại

Là 1 trong 5 thôn được Ban chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh chọn làm điểm chỉ đạo xây dựng các KDC kiểu mẫu, thời gian qua người dân thôn Nam Trà [xã Hương Trà, huyện Hương Khê] đã cùng chung sức, đồng lòng làm nên diện mạo mới cho quê hương.

Ấn tượng đầu tiên khi đến thôn là đường làng, ngõ xóm, vườn nhà sạch sẽ;; các hàng cây Mận Hảo, chè xanh được cắt tỉa tạo nên hàng rào xanh dọc các tuyến đường trong thôn; bên trong những dãy cây xanh là những ngôi nhà “3 cứng”, thoáng mát, ngăn nắp, mang đậm nét riêng của làng quê Việt; các công trình phụ trợ được sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng tạo một cảnh quan xanh - sạch - đẹp.

Phát huy truyền thống là đơn vị đạt danh hiệu “làng văn hóa cấp tỉnh”, kể từ khi bắt tay thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM [năm 2011], người dân ở đây rất có ý thức trong việc bảo vệ môi trường, chỉnh trang nhà ở và phát triển kinh tế vườn hộ. Hiện nay, toàn thôn đã xóa được nhà tranh tre dột nát, người dân tự giác thực hiện di dời các công trình phụ bất hợp lý, xây dựng các khu vườn mẫu. Đặc biệt, các tuyến đường trong thôn đều được bê tông hóa, có hệ thống điện chiếu sáng, hệ thống mương thoát úng đảm bảo an toàn, vệ sinh và tường rào được trồng bằng cây xanh. Gần 85% hộ có bồn chứa nước sinh hoạt bằng inox, hơn 80% hộ có công trình vệ sinh đạt chuẩn…

Trong thôn đã phát triển nhiều mô hình kinh tế có hiệu quả như: mô hình nuôi bò, chim bồ câu, trồng cây cảnh, cây thanh long, trồng chè và cây gió trầm. Các hộ dân đã liên kết, trợ giúp nhau tích cực trong sản xuất, nhờ đó chất lượng sản phẩm ngày càng cao, đời sống bà con nhân dân được nâng lên rõ rệt. Năm 2013, thu nhập bình quân đạt 27.3 triệu đồng/người/năm; tỷ lệ hộ khá, hộ giàu không ngừng tăng.

Chị Phan Thị Nhiên chia sẻ: “Kể từ khi địa phương phát động phong trào xây dựng KDC kiểu mẫu, chúng tôi đã được hướng dẫn quy hoạch, cải tạo đất vườn, trong đó ưu tiên cho việc sản xuất các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của địa phương, nhờ đó giá trị kinh tế không ngừng tăng lên, thu nhập từ kinh tế vườn mỗi năm mang về gần 200 triệu đồng”.

Bên cạnh đó, các phong trào thể dục - thể thao, văn hóa - văn nghệ nhằm nâng cao đời sống tinh thần cũng được toàn thôn quan tâm. Với tư tưởng nỗ lực vươn lên bằng chính nội lực, không trông chờ ỷ lại vào sự hỗ trợ của nhà nước, thời gian qua người dân trong thôn đã đóng góp kinh phí, ngày công để mua sắm các trang thiết bị loa máy, tủ sách pháp luật, hệ thống máy vi tính có kết nối mạng… tu sửa nhà văn hóa thôn nhằm đáp ứng tốt nhất điều kiện tổ chức các hoạt động chung.

Ông Đinh Phúc Tâm, Bí thư Chi bộ thôn Nam Trà cho biết. “Thông qua các đợt tuyên truyền, vận động, người dân thôn Nam Trà đã từng bước ý thức được vai trò chủ thể của mình trong xây dựng NTM. Đến nay, việc dọn dẹp vệ sinh từ nhà ra ngõ hay trên tuyến đường thôn; cư xử, giao tiếp văn minh, lịch sự; cùng giúp đỡ nhau phát triển kinh tế… đã trở thành thói quen, nếp sống, nếp nghĩ của mỗi người dân thôn Nam Trà. Chúng tôi sẽ tiếp tục phấn đấu xây dựng thôn đạt KDC kiểu mẫu bền vững để cùng với nhân dân toàn xã xây dựng NTM thành công, mang lại hiệu quả thiết thực nhất”.

Mô hình cần được nhân rộng

Hơn một năm triển khai xây dựng, đến nay Nam Trà đã đón 33 đoàn khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, học tập. Chị Tống Thị Mai Phượng – Phó Chủ tịch xã Hương Trà cho biết: “Học tập thôn Nam Trà, hiện nay mô hình KDC kiểu mẫu đã trở thành phong trào lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã, 7/7 thôn cùng nhau thi đua xây dựng thôn mình sớm trở thành KDC kiểu mẫu. Chính điều này đã và đang tạo nên những bước chuyển mình đầy sức sống cho địa phương. Hương Trà xây dựng NTM mới thành công sớm hay muộn phụ thuộc rất lớn vào sự phát triển,tiến bộ của từng thôn”.

Xây dựng KDC kiểu mẫu thực chất là quá trình xây dựng NTM ngay tại mỗi gia đình, thôn, xóm. Thành công bước đầu trong xây dựng mô hình mẫu tại Nam Trà đã khẳng định chủ trương đúng đắn “Xây dựng các Khu dân cư kiểu mẫu trong xây dựng nông thôn mới" . Chủ trương này không chỉ tạo ra những kết quả, góp phần nâng cao chất lượng trong xây dựng NTM mà còn tạo ra mô hình mẫu trong phương pháp, cách thực hiện. Trở thành điển hình để các địa phương khác trong tỉnh học tập và nhân rộng.

Tuy nhiên, để mô hình này nhân rộng toàn tỉnh không phải là điều dễ dàng trong mỗi vùng, mỗi địa phương lại có những đặc thù khác nhau. Mỗi khu dân cư có một đặc điểm riêng về điều kiện tự nhiên, nền tảng xuất phát, kết cấu hạ tầng, hình thức tổ chức sản xuất…

Nên chăng, để triển khai chủ trương xây dựng KDC kiểu mẫu phù hợp với đặc điểm riêng từng vùng, trước hết các địa phương cần xác định rõ ràng việc thực hiện 10 tiêu chí vườn mẫu chính là hiện thực hoá 19 tiêu chí xây dựng NTM. Bản chất của 10 tiêu chí chính là cụ thể hoá 19 tiêu chí NTM, được chi tiết hoá vào từng gia đình, từng thôn cụ thể. Cần bắt đầu từ những việc nhỏ trong mỗi hộ dân: cải tạo vườn tạp, dọn dẹp cổng ngõ, sửa chữa nhà ở, chuồng trại và đến cả những việc nhỏ nhất như coi trọng lời ăn tiếng nói, cách ứng xử với xóm làng…

Việc xây dựng KDC kiểu mẫu là đáp ứng lợi ích của người dân vì vậy cần tuyên truyền, vận động nhằm khơi dậy ý thức tự giác và vai trò chủ thể của người dân. Đồng thời, cấp uỷ, chính quyền, các tổ chức đoàn thể địa phương cần vào cuộc quyết liệt, huy động tối đa nội lực và ngoại lực; có phương pháp và cách làm cụ thể, linh hoạt; xây dựng khung kế hoạch, phân công nhiệm vụ rõ ràng… Tin tưởng rằng, từ kinh nghiệm những thôn đã xây dựng KDC kiểu mẫu cùng với cách làm sáng tạo và quyết tâm, Hà Tĩnh sẽ xây dựng được thêm nhiều địa phương vừa phát triển theo hướng văn minh, hiện đại vừa giữ được bản sắc, hình ảnh đẹp về làng quê Việt Nam./.

Thu Hà

Sáng 6/11, tại xã Xuân Thành, UBND huyện Nghi Xuân phối hợp với Văn phòng xây dựng nông thôn mới Hà Tĩnh tổ chức Hội thảo phương pháp, cách làm hiệu quả trong xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu.

Phó Chủ tịch UBND huyện Phạm Tiến Hưng chủ trì hội nghị

Tham dự có đại diện văn phòng xây dựng NTM tỉnh, BCĐ xây dựng NTM 19 xã, thị trấn cùng đại diện các thôn, hộ gia đình tiêu biểu trong xây dựng Khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu.  

Sau gần 6 năm triển khai xây dựng Khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu ở Nghi Xuân đã tạo sức lan tỏa và mang lại kết quả khá thuyết phục.

Đến nay, toàn huyện có 148/148 thôn của 17 xã đã xây dựng phương án triển khai khu dân cư NTM kiểu mẫu, đã có 60 Khu dân cư NTM kiểu mẫu đạt chuẩn [10/10 tiêu chí], các thôn còn lại đạt mức độ hoàn thành đạt từ 50% trở lên. Điều đặc biệt là Nghi Xuân có thêm tiêu chí thứ 11 trong xây dựng khu dân cư mẫu đó là một thôn có ít nhất 1 CLB văn nghệ dân gian hoạt động hiệu quả.

Hiện nay 100% thôn đều đạt tiêu chí nhà văn hóa thể thao, các khu dân cư có 357 km đường giao thông đạt chuẩn, trên 90% thôn đã tiến hành mở rộng lề đường, xây dựng rãnh thoát nước, 120 thôn, xóm có hệ thống điện chiếu sáng đường giao thông. Toàn huyện có trên 80% vườn mẫu được quy hoạch trên 500m2, 765 hộ gia đình thực hiện cải tạo, xóa bỏ vườn tạp đầu tư vườn mang lại hiệu quả kinh tế.

Tại thời điểm này, trên địa bàn toàn huyện đã xây dựng, trồng mới 238km hàng rào xanh, tạo ra những điểm nhấn, nét đẹp văn hóa ở nhiều địa phương.

Bà Trần Thị Kim Ngoan, thôn trưởng thôn Thành Hải, Xuân Thành: Muốn thành công trong xây dựng khu dân cư mẫu trước hết phải làm tốt công tác tuyên truyền, vận động để nhân dân tin tưởng, tạo sự đồng thuận trong thực hiện...

Tại hội thảo, đã có nhiều ý kiến tham luận chia sẻ kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, phương pháp, cách làm hiệu quả trong xây dựng Khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu từ Bí thư, thôn trưởng các hộ dân trực tiếp thực hiện. Các ý kiến tham luận đều khẳng định quan điểm, chủ trương thực hiện tiêu chí 20 về xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu của tỉnh là đúng đắn, tạo đồng thuận trong nhân dân, góp phần nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho người dân. 

Ông Hoàng Văn Lương, thôn trưởng thôn Minh Quang, xã Tiên Điền: Muốn thành công thì hệ thống chính trị cần vào cuộc quyết liệt, cán bộ phải làm gương đi đầu, cán bộ phải nắm rõ, nắm chắc chính sách để người dân hưởng thụ...

Trưởng phòng hành chính tổng hợp Văn phòng NTM tỉnh Đặng Đình Giang: huyện Nghi Xuân cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận dụng tốt các cơ chế chính sách để xây dựng phong trào ngày càng mạnh mẽ. Các phòng ban cấp huyện cần hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện tại cơ sở để việc xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu đạt bền vững.

Nhiều phương pháp, cách làm hiệu quả, kinh nghiệm hay và định hướng giải pháp, cơ chế chính sách thực hiện được các đại biểu kiến nghị, đề xuất áp dụng trong thời gian tới để đưa việc xây dựng Khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu ngày càng lan tỏa sâu rộng, tạo tiền đề quan trọng để xây dựng huyện Nghi Xuân đạt chuẩn NTM kiểu mẫu thời gian tới.

Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND huyện Phạm Tiến Hưng nhấn mạnh: tổ chức thực hiện xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu đã khơi dậy tự trọng, tự chủ, tự lực, tự quản và tự cường trong hệ thống cấp ủy, chính quyền và nhân dân trên địa bàn. Tuy việc xây dựng khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu mỗi nơi có đặc thù khác nhau, phương pháp chỉ đạo, tổ chức thực hiện khác nhau nhưng quan điểm chỉ đạo xuyên suốt trong quá trình thực hiện là: Nông thôn mới có khởi đầu, không có kết thúc.

Phó Chủ tịch UBND huyện yêu cầu sau hội thảo này các xã, thị trấn tổ chức hội thảo sâu về chuyên đề Khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu; đồng thời tổ chức tham quan học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau để triển khai nhân rộng những phải phù hợp với đặc thù của từng địa phương.

Trước đó, các đại biểu tham dự đã đi tham quan thực tế kết quả xây dựng khu dân cư mẫu, vườn mẫu tại thôn Thành Hải, Thành Yên [Xuân Thành].

Hồng Quang – Thế Hùng