Đặng Hữu HoàngBÀI GIẢNG TIN HỌC 11BÀI 7 CÁC THỦ TỤC CHUẨN CÁC THỦ TỤC CHUẨN VÀO/RA ĐƠN GIẢNVÀO/RA ĐƠN GIẢNChức năng của chương trình đưa dữ liệu vào?Để khởi tạo giá trị ban đầu cho biến, ta dùng lệnh gán để gán một giá trị cho biến. Mỗi chương trình luôn làm việc với một bộ dữ liệu vào. Muốn chương trình làm việc với nhiều bộ dữ liệu khác nhau, thư viện của các ngôn ngữ lập trình cung cấp một số chương trình dùng để đưa dữ liệu vào và đưa dữ liệu ra.Cho phép đưa dữ liệu từ bàn phím hoặc từ đĩa vào gán cho các biến, làm cho chương trình trở nên linh hoạt, tính toán với nhiều bộ dữ liệu đầu vào khác nhau.Cho phép đưa dữ liệu từ bàn phím hoặc từ đĩa vào gán cho các biến, làm cho chương trình trở nên linh hoạt, tính toán với nhiều bộ dữ liệu đầu vào khác nhau.Chức năng của chương trình đưa dữ liệu ra?Để đưa các kết quả ra màn hình, in, giấy hoặc lưu trên đĩa.Để đưa các kết quả ra màn hình, in, giấy hoặc lưu trên đĩa.1. NHẬP DỮ LIỆU VÀO TỪ BÀN PHÍM1. NHẬP DỮ LIỆU VÀO TỪ BÀN PHÍMTrong ngôn ngữ Pascal, hãy cho biết cấu trúc chung của thủ tục nhập dữ liệu?Read[, ,…, ];Khi giải quyết một bài toán, ta phải đưa dữ liệu vào máy tính xử lí. Việc đưa dữ liệu bằng lệnh gán sẽ làm cho chương trình chỉ có tác dụng với một dữ liệu cố định. Để chương trình giải quyết được nhiều bài toán hơn, ta phải sử dụng thủ tục nhập dữ liệu. Readln[, ,…, ];Tên biến: trừ biến kiểu Boolean.Readln; [không tham số]Khi viết chương trình giải phương trình bậc hai ax2+bx+c=0, ta phải nhập vào đại lượng nào? Viết lệnh nhập?Phải nhập giá trị cho ba biến: a, b, c. Viết lệnh Readln[a,b,c];Quan sát chương trình bậc hai ax2+bx+c=0 trong hai hình sau, hãy cho biết khi nhập giá trị cho nhiều biến phải thực hiện như thế nào? Được gõ cách nhau ít nhất một dấu cáchĐược gõ cách nhau bằng kí tự xuống dòng [enter]Những giá trị này phải được gõ cách nhau ít nhất một dấu cách hoặc kí tự xuống dòng.Những giá trị này phải được gõ cách nhau ít nhất một dấu cách hoặc kí tự xuống dòng.Phải nhập giá trị cho các ba biến: a, b, cViết lệnh Readln[a];Viết lệnh Readln[b];Viết lệnh Readln[c];Quan sát hình, nêu nhận xét khi nhập giá trị các biến cho hai đoạn chương trình có gì khác nhau?Readln[a,b,c]: nhập giá trị này phải được gõ cách nhau ít nhất một dấu cách hoặc kí tự xuống dòng.Readln[a,b,c]: nhập giá trị này phải được gõ cách nhau ít nhất một dấu cách hoặc kí tự xuống dòng.Readln[a],Readln[b],Readln[c]: nhập riêng giá trị cho từng biến bằng ba câu lệnh.Readln[a],Readln[b],Readln[c]: nhập riêng giá trị cho từng biến bằng ba câu lệnh.2. ĐƯA DỮ LIỆU RA MÀN HÌNH2. ĐƯA DỮ LIỆU RA MÀN HÌNHTrong ngôn ngữ Pascal, hãy cho biết cấu trúc chung của thủ tục xuất dữ liệu?Write[,< giá_trị 2>,…,< giá_trị n>];Sau khi xử lí xong, kết quả tìm được đang được lưu trong bộ nhớ. Để thấy được kết quả trên màn hình ta sử dụng thủ tục xuất dữ liệu.Writeln[,< giá_trị 2>,…,< giá_trị n >];Các giá trị có thể là tên biến, tên hằng, giá trị cụ thể, biểu thức hoặc tên hàm.Ví dụ:Để nhập giá trị cho biến M từ bàn phím, dùng cặp thủ tụcKhi thục hiện các lệnh này, trên màn hình xuất hiện thông báoQuan sát hai đoạn chương trình sau, hãy giải thích sự khác nhau giữa thủ tục Write và thủ tục Writeln?Thủ tục Write: sau khi đưa thông tin ra màn hình, con trỏ không chuyển xuống dòng tiếp theoThủ tục Write: sau khi đưa thông tin ra màn hình, con trỏ không chuyển xuống dòng tiếp theoThủ tục Writeln: sau khi đưa thông tin ra màn hình, con trỏ chuyển xuống đầu dòng tiếp theoThủ tục Writeln: sau khi đưa thông tin ra màn hình, con trỏ chuyển xuống đầu dòng tiếp theoHãy cho biết chức năng của thủ tục Readln cuối cùng ?Thủ tục readln cuối cùng dùng để thực hiện tạm dừng chương trình để quan sát kết quả của chương trình đưa trên màn hình.Thủ tục readln cuối cùng dùng để thực hiện tạm dừng chương trình để quan sát kết quả của chương trình đưa trên màn hình.Muốn chương trình chạy tiếp cần nhấn phím nào? Phím ENTERPhím ENTERTrong thủ tục write hoặc writeln, sau mỗi kết quả ra còn có dạng quy cách nào?::Đối với kết quả thực::Đối với kết quả khác:Độ rộng và số chữ số thập phân là các hằng nguyên dương.Ví dụx:=12.87;Writeln[x:5:1];Trên màn hình_12.9x:=12.87;Writeln[x:7:4];Trên màn hình12.8700DẶN DÒDẶN DÒ2. Xem trước §8_ “Soạn thảo, dịch, thực hiện và hiệu chỉnh chương trình” _Trang 32 _ Sách giáo khoa. 1. Thực hiện bài tập chương 2 _ trang 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17_Sách bài tập Thực hiện tháng 8 năm 2007E_mail:
CÁC THỦ TỤC CHUẨN VÀO/RA ĐƠN GIẢN Để khởi tạo giá trị ban đầu cho biến, ta có thể dùng lệnh gán để gán một giá trị cho biến. Như vậy, mỗi chương trình luôn làm việc với một bộ dữ liệu vào. Để chương trình có thể làm việc với nhiều bộ dữ liệu vào khác nhau, thư viện của các ngôn ngữ lập trình cung cấp một số chương trình dùng để đưa dữ liệu vào và đưa dữ liệu ra. Những chương trình đưa dữ liệu vào cho phép đưa dữ liệu từ bàn phím hoặc từ đĩa vào gán cho các biến, làm cho chương trình trở nên linh hoạt, có thể tính toán với nhiều bộ dữ liệu đầu vào khác nhau. Kết quả tính toán được lưu trữ tạm thời trong bộ nhớ. Những chương trình đưa dữ liệu ra dùng để đưa các kết quả này ra màn hình, in ra giấy hoặc lưu trên đĩa. Các chương trình đưa dữ liệu vào và ra đó được gọi chung là các thủ tục chuẩn vàolra đơn giản. Trong phần này, ta sẽ xét các thủ tục chuẩn vàolra đơn giản của Pascal để nhập dữ liệu vào từ bàn phím và đưa thông tin ra màn hình. Nhập dữ liệu vào từ bàn phím Việc nhập dữ liệu từ bàn phím được thực hiện bằng thủ tục chuẩn: read [] ; hoặc readln [] ; trong đó danh sách biêh vào là một hoặc nhiều tên biến đơn [trừ biến kiểu boolean]. Trong trường hợp nhiều biến thì các tên biến được viết cách nhau bởi dấu phẩy. Ví dụ read[N]; readln[a,b,c]; Lệnh thứ nhất để nhập một giá trị từ bàn phím và gán giá trị đó cho biến N. Lệnh thứ hai dùng để nhập lần lượt ba giá trị từ bàn phím và gán các giá trị đó tương ứng cho ba biến a, b và c. Khi nhập giá trị cho nhiều biến, những giá trị này được gõ cách nhau bởi ít nhất một dấu cách hoặc kí tự xuống dòng [nhấn phím Enter]. Các giá trị ứng với biến nguyên phải được biểu diễn dưới dạng số nguyên [không có dấu chấm thập phân]. Các giá trị ứng với biến thực có thể được nhập dưới dạng số nguyên, số thực dạng thông thường hoặc số thực dạng dấu phẩy động. Ví dụ, để nhập các giá trị 1, -5 và 6 cho các biến thực ỡ, b, c trong thủ tục thứ hai trong ví dụ trên, có thể gõ: 1-5 6 rồi nhấn phím Enter hoặc 1.0 -5 rồi nhấn phím Enter 6 rồi nhấn phím Enter. Đưa dữ liệu ra màn hình Để đưa dữ liệu ra màn hình, Pascal cung cấp thủ tục chuẩn: write []; hoặc writeln [] ; trong đó, danh sách kết quả ra có thể là tên biến đơn, biểu thức hoặc hằng. Các hằng xâu thường được dùng để tách các kết quả hoặc đưa ra chú thích. Các thành phần trong kết quả ra được viết cách nhau bởi dấu phẩy. Với thủ tục write, sau khi đưa các kết quả ra màn hình, con trỏ không chuyển xuống dòng tiếp theo. Với thủ tục writeln, sau khi đưa thông tin ra màn hình, con trỏ sẽ chuyển xuống đầu dòng tiếp theo. Ví dụ Để nhập giá trị cho biến M từ bàn phím, người ta thường dùng cặp thủ tục: write['Hay nhap gia tri M: ']; readln[M]; Khi thực hiện các lệnh này, trên màn hình xuất hiện dòng thông báo: Hay nhap gia tri M: và con trỏ sẽ ở vị trí tiếp theo trên dòng, chờ ta gõ giá trị của M. Để chương trình được sử dụng một cách tiện lợi, khi nhập giá trị từ bàn phím cho biến, ta nên có thêm xâu kí tự nhắc nhở việc nhập giá trị cho biến nào, kiểu dữ liệu gì,... Ví dụ, khi cần nhập một số nguyên dương N [N < 100] từ bàn phím, ta có thể sử dụng cặp thủ tục sau: write['Nhap so nguyên duong N