1. Outbreak, Epidemic, Pandemic, Endemic là gì?
Outbreak /ˈaʊtbreɪk/: sự phát dịch – đề cập đến sự bùng phát của dịch bệnh trong phạm vi nhỏ như địa phương, hay rộng hơn là các quốc gia.
Example: the outbreak of COVID-19 in Wuhan [dịch bệnh bùng phát từ Vũ Hán]
Endemic /enˈdem.ɪk/: bệnh đặc hiệu, thường xuất hiện trong một vùng hay một nhóm người cụ thể.
Example: Malaria is endemic in many tropical countries. [Sốt rét là căn bệnh thường thấy nhiều quốc gia nhiệt
đới.]
Epidemic /ˌep.ɪˈdem.ɪk/ dịch bệnh – chỉ việc căn bệnh lan truyền nhanh chóng. Đây cũng có thể là hệ quả [consequence] của những thảm họa [disaster] như bão [storms], lũ [floods], hạn hán [droughts] và động đất [earthquakes].
Example: The SARS outbreak in 2003 could be classed as an epidemic. [Dịch SARS năm 2003 có thể được coi là một epidemic.]
Pandemic /pænˈdem.ɪk/ đại dịch toàn cầu – được sử dụng cho dịch bệnh lan truyền
nhanh chóng giữa nhiều vùng quốc gia và lãnh thổ. Pandemic là một epidemic lớn
Example: In 1919, a pandemic of Spanish flu killed nearly 50 million people. [Cúm Tây Ban Nha năm 1919 đã cướp đi sinh mạng của gần 50 triệu người]
Fun fact: ‘pandemic’ bắt nguồn từ ngôn ngữ cổ trong tiếng Hy Lạp –
‘pan’ là tất cả và ‘demos’ là người.
Trong ngày 11/3, Tổ chức Y tế thế giới WHO đã công bố COVID-19 là một pandemic – đại dịch toàn cầu. Trước đó, WHO cũng tuyên bố tình trạng khẩn cấp cho dịch bệnh này và gọi nó là epidemic.
Lưu ý rằng, WHO nhấn mạnh từ pandemic là một từ rất nặng, không thể sử dụng bừa bãi. Nếu dùng sớm, nó sẽ gây ra sự hoảng loạn hay tâm lý đầu hàng trước dịch bệnh. Một trong 2 lí do chính khi công bố COVID-19 là pandemic là mức độ lây lan đáng báo động [alarming levels of spread and severity] của nó.
Đọc thêm thông tin chính thức từ WHO công bố về đại dịch COVID-19 tại đây.
3. Tạm kết
Trên đây là cách phân biệt Outbreak, Endemic, Epidemic, và Pandemic từ The IELTS Workshop. Hy vọng những thông tin này giúp bạn có thêm kiến thức tiếng Anh cũng như cập nhật tình hình xã hội.
Nghỉ phòng dịch nhưng cũng không thể bỏ quên kiến thức. Với hy vọng đem đến sự thuận tiện cho các bạn trong quá trình học IELTS, đặc biệt trong thời điểm dịch bệnh lây lan như hiện nay, The IELTS Workshop đã cho triển khai khóa học IELTS trực tuyến. Khóa học do thầy Đặng Trần Tùng – đạt 3 lần số điểm tuyệt đối 9.0 IELTS – trực tiếp đứng lớp và giảng dạy. “Biến nguy thành cơ”, hãy tham khảo khóa học ngay hôm nay để trau dồi kĩ năng thêm cho bản thân nhé.
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Ví dụ về một dịch bệnh cho thấy số ca nhiễm mới thay đổi theo thời gian.
Dịch bệnh [tiếng Anh: epidemic, trong tiếng Hy Lạp, từ dịch bệnh có nghĩa là ἐπί epi "upon or above" và δῆμος demos "people" ] là sự lây lan nhanh chóng của một bệnh truyền nhiễm với số lượng lớn những người bị nhiễm trong một cộng đồng hoặc một khu vực trong vòng một thời gian ngắn, thường là hai tuần hoặc ít hơn. Ví dụ, nhiễm não mô cầu, tỷ lệ mắc vượt quá 15 trường hợp trên 100.000 người trong hai tuần liên tiếp được coi là một vụ dịch.[1][2]
Dịch bệnh truyền nhiễm thường được gây ra bởi một số yếu tố trong đó có một sự thay đổi trong sinh thái của số lượng vật chủ [ví dụ như sự gia tăng hoặc tăng mật độ của một loài vector], một sự thay đổi di truyền trong các ổ mầm bệnh hoặc bắt đầu của một tác nhân gây bệnh mới nổi [do sự biến đổi các tác nhân gây bệnh hoặc vật chủ]. Nói chung, dịch bệnh xảy ra khi hệ miễn dịch vật chủ hoặc là một tác nhân gây bệnh mới xuất hiện hoặc một mầm bệnh mới nổi đột nhiên giảm xuống dưới đó được tìm thấy trong trạng thái cân bằng đặc hữu và ngưỡng truyền được vượt quá.[3]
Một dịch bệnh có thể được giới hạn trong một không gian; Tuy nhiên, nếu nó lây lan sang các quốc gia hoặc châu lục khác và ảnh hưởng đến số lượng lớn người dân người dân mắ bệnh, nó có thể được gọi là một đại dịch.[1]
Các tuyên bố về một dịch bệnh thường đòi hỏi dựa trên cơ sở về số lượng hay tỷ lệ mới mắc của một bệnh; Dịch bệnh xảy ra do các bệnh nhất định, chẳng hạn như cúm, được định nghĩa là gia tăng đáng kể các trường hợp bị nhiễm, cũng được xác định dựa trên cơ sở này[2]. Vài trường hợp của một bệnh rất hiếm có thể phân loại là một dịch bệnh, còn những trường hợp của các bệnh phổ biến như cảm lạnh thông thường không được coi là dịch bệnh.
Tuy vậy, khái niệm về dịch ngày nay không chỉ giới hạn trong các bệnh truyền nhiễm nữa. Các bệnh ung thư phổi, tai nạn giao thông, tác dụng có hại của thuốc như thalidomide ma túy cũng có thể là những bệnh dịch, mà tác nhân gây bệnh không phải là vi sinh vật. Hiện nay chúng ta phải đối mặt với các bệnh truyền nhiễm, nhưng trong tương lai không xa chúng ta lại phải đương đầu với những vụ dịch của các bệnh không nhiễm trùng đang xảy ra ở các nước phát triển.
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
- Danh sách dịch bệnh
- Đại dịch
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ a b Principles of Epidemiology, Second Edition [PDF]. Atlanta, Georgia: Centers for Disease Control and Prevention. Bản gốc [PDF] lưu trữ ngày 24 tháng 9 năm 2015. Truy cập ngày 29 tháng 2 năm 2016.
- ^ a b Green MS, Swartz T, Mayshar E, Lev B, Leventhal A, Slater PE, Shemer Js [tháng 1 năm 2002]. “When is an epidemic an epidemic?”. Isr. Med. Assoc. J. 4 [1]: 3–6. PMID 11802306.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả [liên kết]
- ^ "epidemic". The Encyclopedia of Ecology and Environmental Management, Blackwell Science. Oxford: Blackwell Publishers, 1998. Credo Reference. Web. ngày 17 tháng 9 năm 2012.
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- Video Discussion of the Prostate Cancer Epidemic
- Monash Virtual Laboratory Lưu trữ 2007-11-04 tại Wayback Machine - Simulations of epidemic spread across a landscape
- Maping the Outbreaks Lưu trữ 2011-07-25 tại Wayback Machine