Vì sao không nên công nhận kết hôn đồng tính
Mặc dù Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 [1] cấm Hôn nhân đồng giới, Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 [2] bỏ quy định "cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính" từ ngày 1 tháng 1 năm 2015, tuy nhiên, Luật 2014 vẫn quy định "không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính" (khoản 2 Điều 8).[3] Theo báo Tuổi Trẻ, những người đồng giới tính vẫn có thể chung sống, nhưng pháp luật sẽ không xử lý khi giữa họ có tranh chấp xảy ra.[4] Show Mục lục
Lịch sửSửa đổiVào tháng 5/2012, một cặp đồng tính tại Hà Tiên tổ chức một đám cưới truyền thống tại nhà nhưng bị chính quyền địa phương ngăn cản. Việc này được tường thuật trên nhiều báo chí, và đã dẫn đến những cuộc tranh luận sôi nổi.[5] 2 tháng sau, bộ trưởng Tư pháp, Hà Hùng Cường, tuyên bố là chính phủ đang xem xét hợp thức hóa việc hôn nhân đồng giới, cho là "để bảo vệ tự do cá nhân, hôn nhân đồng giới nên được cho phép." Vấn đề được dự định là sẽ tranh luận tại quốc hội vào mùa xuân năm 2013.[6][7] Tuy nhiên vào tháng 2 năm 2013, bộ Tư pháp yêu cầu quốc hội hoãn bàn luận về việc này cho tới năm 2014.[8] Vào tháng 6/2013, bộ Tư pháp đệ trình dự luật mà sẽ hủy bỏ việc cấm hôn nhân đồng giới từ luật Hôn nhân và Gia đình và sẽ cho phép các cặp đồng giới chung sống với nhau.[9] Quốc hội dự định sẽ bàn luận về việc này vào tháng 10 năm 2013.[10] Vào ngày 24 tháng 9 năm 2013, chính phủ ra sắc lệnh hủy bỏ việc phạt những hôn nhân đồng giới. Sắc lệnh này sẽ có hiệu lực vào ngày 11 tháng 11 năm 2013.[11][12][13] Từ ngày 12 tháng 11 năm 2013, chính phủ sẽ không phạt những ai tổ chức đám cưới đồng tính.[14] Trong trường hợp chính quyền địa phương xen vào can thiệp, những người liên hệ có thể dùng sắc lệnh này để bảo vệ quyền lợi cá nhân của họ.[15] (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({}); Quan điểm công chúngSửa đổiTheo kết quả điều tra quốc gia về "Quan điểm xã hội với hôn nhân cùng giới" được Viện Xã hội học (Viện Hàn lâm Khoa học - Xã hội Việt Nam) và Viện Nghiên cứu xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE) công bố ngày 26/3/2014 [16]:
Cuộc điều tra quốc gia lần đầu tiên được thực hiện tại 68 xã, phường thuộc 8 tỉnh, thành phố tại Việt Nam gồm: Hà Nội, Quảng Ninh, Nghệ An, Đà Nẵng, Đắk Lắk, TP.HCM, An Giang, Sóc Trăng với sự tham gia của 5.300 người dân. Các quan điểmSửa đổi
Trong phiên họp chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhận định: "Hôn nhân đồng giới là một thực tế xã hội đang đòi hỏi, đây là vấn đề của toàn cầu, không thể “né” hôn nhân đồng giới", do đó cần nêu các ý kiến khác nhau ra để thảo luận, cân nhắc cặn kẽ[32] Luật phápSửa đổiLuật Việt Nam hiện nay không công nhận hôn nhân đồng giới. Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 cấm kết hôn giữa những người đồng giới. Ông Nguyễn Minh Thuyết, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội cũng khẳng định tại một hội thảo về cộng đồng đồng tính: “Công nhận quyền của nhóm người đồng tính, song tính, chuyển giới, xã hội không mất gì mà chỉ được - được cho cả nhóm dân cư này và cho lợi ích chung của xã hội”.[33] Viện nghiên cứu Thanh niên - Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh cũng ủng hộ cho phép người đồng tính kết hôn.[34] Bộ Y tế Việt Nam đề suất sửa đổi luật để công nhận hôn nhân đồng tính "vì đó là quyền con người".[35]. Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng: "Hiến pháp vừa sửa đã nêu nguyên tắc "nam, nữ có quyền kết hôn" tức là chưa thừa nhận hôn nhân đồng giới. Như vậy luật không thể vượt Hiến pháp. Mà nếu 2 người đồng giới sinh sống thì phải xác định họ không thể sinh con, nghĩa là mục đích lập gia đình không đạt được nên cũng không thể gọi là hôn nhân. Ngay các nước phát triển, nơi thừa nhận hôn nhân đồng giới thì những quy định điểu chỉnh chi tiết trách nhiệm, quan hệ thì cũng chưa có hướng chính sách cụ thể"[36]. Theo tờ Diễn Ngôn của Viện nghiên cứu Xã hội, kinh tế và môi trường (iESS)[37], thực chất Hiến pháp sửa đổi 2013 không quy định "đóng cửa" với hôn nhân đồng giới[38].
Đến năm 2014, Luật Hôn nhân và Gia đình sửa đổi đã bỏ quy định "cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính" từ ngày 1 tháng 1 năm 2015, thay thế bằng quy định "không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính" (khoản 2 Điều 8).[3][4] Nhân quyềnSửa đổiĐại diện Liên Hợp quốc tại Việt Nam cho biết[39]: “Liên hợp quốc (UN) đã ủng hộ và hỗ trợ về mặt kỹ thuật cho việc sửa đổi Luật Hôn nhân và Gia đình. Chúng tôi đã tổ chức Hội thảo với Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội. Quan điểm của chúng tôi là bộ luật sẽ tuân thủ các công ước về nhân quyền mà Việt Nam đã ký kết. Chúng tôi mong những người sống chung dù là đồng tính hay dị tính đều được đối xử như nhau. Chúng tôi mong muốn hợp tác với Bộ Tư pháp (Việt Nam) để luật này tốt hơn”.Phó Giám đốc Quốc gia Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) - Ông Bakhodir Burkhanov, phát biểu: “Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền khẳng định mọi người đều có quyền được tạo lập gia đình, bao gồm cả người độc thân, người chuyển giới hoặc hai người trưởng thành bất kể giới tính của họ. Chúng tôi khuyến khích và hỗ trợ Chính phủ và Quốc hội nhìn ra những thử thách mà các đối tượng yếu thế đang gặp phải và bảo vệ quyền tạo lập gia đình”[40]Ông Nicholas Booth – cố vấn chính sách Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam (UNDP) phát biểu: "Người đồng giới ở Việt Nam được phép sống cùng nhau nhưng đứng từ quan điểm của Liên Hợp Quốc thì còn nhiều việc chưa ổn. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc từng nhấn mạnh 'không phân biệt đối xử với người đồng tính'. Cho nên điều quan trọng không chỉ ở quyền sống chung mà hơn hết là người đồng tính có quyền tạo dựng cuộc sống không phải như hai cá thể sống cùng với nhau mà là tình yêu. Khi chúng ta cống hiến, tình nguyện gắn bó với ai đó thì quyền và nghĩa vụ của ta với người đó và người đó với ta là như thế nào. Nếu người bạn đời bị ốm, chúng ta có quyền đến chăm sóc, chịu trách nhiệm với cuộc sống của họ hay không. Nếu bạn đời chết ta có bị đuổi khỏi nhà mà ta đã sống với họ đã 30 năm nay. Đối với con cái mà ta đã cùng nuôi dạy thì quyền lợi sẽ như thế nào.Vì thế mà chúng ta phải tôn trọng quyền được yêu của người đồng tính theo như quy định của luật hôn nhân và gia đình chứ không đơn giản là sống với nhau. Chúng tôi khích lệ và ủng hộ Bộ Tư pháp trong lần sửa đổi này để tạo môi trường cho người đồng tính bảo đảm cuộc sống chung giữa họ”.[41]Tổ chức Theo dõi Nhân quyền đã phát biểu rằng[42]: Quốc hội Việt Nam cần sửa đổi Luật Hôn nhân và Gia đình để bảo đảm cho các cặp đồng tính cũng được hưởng đầy đủ tất cả các quyền như mọi cặp vợ chồng khác, trong đó có quyền kết hôn, thực hiện các thủ tục pháp lý và được pháp luật bảo hộ đầy đủ về tài sản và con cái. Luật Hôn nhân và Gia đình Việt Nam cần được soạn thảo lại để loại trừ những quy định mơ hồ không rõ ràng, nhằm nghiêm cấm mọi hình thức phân biệt đối xử vì xu hướng luyến ái, định dạng xu hướng luyến ái hay căn cước giới tính. Nếu luật pháp không được quy định rõ ràng thì sẽ làm suy yếu quyền bình đẳng của các cặp vợ chồng đồng tính trong các quy định hành chính, khi giao dịch với tòa án hay các cơ quan công quyền.Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCRP) mà Việt Nam cũng là một quốc gia thành viên, có bao gồm các trách nhiệm và nghĩa vụ đảm bảo nhân quyền quốc tế trên cơ sở không phân biệt đối xử trên cơ sở thiên hướng tình dục và bản dạng giới. Khái niệm “tính dục” trong các điều khoản của ICCRP “phải được hiểu là có bao gồm xu hướng tình dục, và Ủy ban về các Quyền Kinh tế, Xã hội và Văn hóa của Liên Hợp Quốc đã khẳng định rằng việc “bảo đảm bình đẳng và không phân biệt đối xử" phải được hiểu trong phạm vi rộng nhất có thể, theo hướng bảo đảm đầy đủ các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa.Những nguyên tắc nói trên về nhân quyền được tái khẳng định trong nội dung các báo cáo nhân quyền về tình hình phân biệt đối xử dựa trên xu hướng tính dục và căn cước giới tính, được Đại hội đồng Liên Hợp Quốc công bố ngày 17/11/2011, và Nghị quyết số 17/19 của Hội đồng Nhân quyền ký ngày 17/06/2011. Việt Nam tham gia Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc vào ngày 12/11/2013, và với tư cách là một thành viên, có nghĩa vụ phải “duy trì các tiêu chuẩn cao nhất trong việc thúc đẩy và bảo vệ các quyền con người.Ông Brad Adams - Giám đốc phụ trách châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền phát biểu: "Việt Nam đang tăng cường các quyền cho những cặp đồng tính, nhưng vẫn cần đạt tới bước cuối cùng để đảm bảo công bằng cho tất cả mọi người. Những điều luật có nội dung mập mờ có thể gây kỳ thị đối với những người có quan hệ đồng giới, song giới và chuyển đổi giới. Giới chức chính quyền cần có can đảm xác lập sự công bằng về hôn nhân trong luật pháp Việt Nam."[43]Bà Shoko Ishikawa - đại diện tổ chức Phụ nữ Liên Hợp Quốc phát biểu tại buổi đối thoại nhân Ngày Quốc tế chống kỳ thị người Đồng tính, Song tính và Chuyển giới (IDAHOT) 2015 tại Khách sạng Khách sạn Melia, Hà Nội[44] Ông Damien Cole – Đại sứ Ireland tại Việt Nam đã phát biểu[40]: Việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới cần đến sự thay đổi hiến pháp và điều này cần thông qua trưng cầu dân ý. Đây là minh chứng rõ ràng nhất cho thấy mọi người con của Ireland đều được đối xử công bằng. Quyết định hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới thông qua bỏ phiếu tại Ireland đã nâng cao hình ảnh nước này trong mắt bạn bè quốc tế, từ đó truyền cảm hứng cho cộng đồng LGBT trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam.Tại Hội thảo kinh nghiệm quốc tế về bảo vệ quyền của người đồng giới, song giới và chuyển giới (LGBT) trong quan hệ hôn nhân và gia đình do Bộ Tư pháp phối hợp với Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc(UNDP) tổ chức: Ông Kees Waaldijk, giáo sư Trường Đại học Leiden - Hà Lan đã chia sẻ các quy định quốc tế về vấn đề bảo vệ quyền con người của người đồng tính. Ông nói[45]: Trong xu hướng hiện nay, các vấn đề về người đồng tính đã có những chuyển biến tích cực, nhiều nước công nhận hôn nhân đồng giới. Trước khi đạt được những kết quả đáng mừng, các nước này cũng có giai đoạn thiếu kiến thức, dẫn đến định kiến sai lầm, phân biệt đối xử. Ví như Mỹ từng xem đồng tính như một bệnh, cố tìm cách chữa trị, thậm chí bỏ tù. Thế rồi, họ cũng nhận ra đồng tính là một xu hướng tính dục không thể thay đổi và cho phép các tiểu bang có quyền tự chủ về hôn nhân cùng giới.Bà Lee Badgen - Giám đốc Trung tâm Chính sách và Hành chính công, giáo sư Trường Đại học Massachusetts Amherst cho biết:[45]: Việc không công nhận quan hệ đồng giới sẽ làm gia tăng sự kỳ thị, làm trầm trọng thêm sự bất bình đẳng, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe và khiến các cặp đồng giới không được hưởng khuôn khổ pháp luật và các lợi ích của hôn nhân. Nếu pháp luật công nhận hôn nhân đồng giới sẽ cho phép các cặp đồng giới được thể hiện cam kết công khai, có lợi ích tình cảm, thực tế, hòa nhập xã hội và các lợi ích cho con cái.Bà Lee Badgen cũng cho biết thêm hiện 67% các cặp đồng tính ở bang Massachusetts và tương tự các bang khác ở Mỹ (tổng số là 1,2 triệu người, tương đương 600.000 cặp) đang kết hôn, cuộc sống của các gia đình đồng tính tương tự các gia đình dị tính. Ở các nước công nhận hôn nhân đồng tính, tình trạng các bệnh lây truyền qua đường tình dục giảm đi, phúc lợi về sức khỏe tăng lên, và con cái của các gia đình đồng tính có cuộc sống phát triển bình thường. Thể chế hôn nhân không thay đổi ngoại trừ quy định về điều kiện kết hôn[45]. Xem thêmSửa đổi
Chú thíchSửa đổi
Liên kết ngoàiSửa đổi
|